Comments
Transcript
Conocimiento y aplicación de los principios éticos y
Conocimiento y aplicación de los principios éticos y deontológicos por parte de los psicólogos forenses expertos en el ámbito de familia Asunción Molina Bartumeus ADVERTIMENT. La consulta d’aquesta tesi queda condicionada a l’acceptació de les següents condicions d'ús: La difusió d’aquesta tesi per mitjà del servei TDX (www.tdx.cat) ha estat autoritzada pels titulars dels drets de propietat intel·lectual únicament per a usos privats emmarcats en activitats d’investigació i docència. No s’autoritza la seva reproducció amb finalitats de lucre ni la seva difusió i posada a disposició des d’un lloc aliè al servei TDX. No s’autoritza la presentació del seu contingut en una finestra o marc aliè a TDX (framing). Aquesta reserva de drets afecta tant al resum de presentació de la tesi com als seus continguts. En la utilització o cita de parts de la tesi és obligat indicar el nom de la persona autora. ADVERTENCIA. La consulta de esta tesis queda condicionada a la aceptación de las siguientes condiciones de uso: La difusión de esta tesis por medio del servicio TDR (www.tdx.cat) ha sido autorizada por los titulares de los derechos de propiedad intelectual únicamente para usos privados enmarcados en actividades de investigación y docencia. No se autoriza su reproducción con finalidades de lucro ni su difusión y puesta a disposición desde un sitio ajeno al servicio TDR. No se autoriza la presentación de su contenido en una ventana o marco ajeno a TDR (framing). Esta reserva de derechos afecta tanto al resumen de presentación de la tesis como a sus contenidos. En la utilización o cita de partes de la tesis es obligado indicar el nombre de la persona autora. WARNING. On having consulted this thesis you’re accepting the following use conditions: Spreading this thesis by the TDX (www.tdx.cat) service has been authorized by the titular of the intellectual property rights only for private uses placed in investigation and teaching activities. Reproduction with lucrative aims is not authorized neither its spreading and availability from a site foreign to the TDX service. Introducing its content in a window or frame foreign to the TDX service is not authorized (framing). This rights affect to the presentation summary of the thesis as well as to its contents. In the using or citation of parts of the thesis it’s obliged to indicate the name of the author. TESIS DOCTORAL Conocimiento y aplicación de los principios éticos y deontológicos por parte de los psicólogos forenses expertos en el ámbito de familia Asunción Molina Bartumeus Directores: Dra. Mila Arch Marín y Dr. Adolfo Jarne Esparcia Departamento de personalidad, evaluación y tratamientos psicológicos Programa de doctorado Psicología Clínica y de la Salud Bienio: 2004-2006 Barcelona, 2011 Bibliografía Bibliografía Ackerman, M. J. & Ackerman, M. C. (1997). Custody Evaluation practices: A survey of experienced professionals revised. Professional psychology: research and practice, 28(2), 137-145. Agencia Nacional de Evaluación de la Calidad y la Acreditación. (2005). Proyecto de diseño de Plan de estudios y título de grado en psicología. Disponible en: http://www.aneca.es/media/150356/libroblanco_psicologia _def.pdf Albarrán, J. (1990). Futuro de la psicología forense. II Congreso del Colegio Oficial de Psicólogos, Madrid, Colegio Oficial de Psicólogos. Altarejos, F. (2003). La docencia como profesión asistencial. En VV: AA. Ética docente, 2ª ed. (pp. 19-50). Barcelona: Ariel. American Psychological Association. (1953). Ethical standards of psychologists. Washington, DC: Author. American Psychological Association. (1992). Ethical principles of psychologists and code of conduct. Disponible en: http://www.apa.org/ethics/code/ code-1992.aspx American Psychological Association. (1993). Record Keeping Guidelines. Washington, DC: Author. Disponible en: http://www.apa.org/practice/ recordkeeping.pdf American Psychological Association. (1994). Guidelines for child custody evaluations in divorce proceedings. American Psychologist 49, 677-680. American Psychological Association. (2002). Ethical principles of psychologists and code of conduct. Disponible en: http://www.apa.org/ethics/code 2002.html 209 Bibliografía American Psychological Association. (2007). Report of the ethics committee, 2006. American Psychologist, 62(5), 504-511. American Psychological Association. (2009). Guidelines for Child Custody Evaluations in Divorce Proceedings. Disponible en: http://www.apa.org/ practice/guidelines/child-custody.pdf American Psychological Association. (2009). Report of the ethics committee, 2008. American Psychologist, 64(5), 464-473. Arch, M. (2008). La intervención de los psicólogos forenses en las evaluaciones de la guarda y custodia de los niños (Tesis doctoral, Facultad de Psicología, 2008). Disponible en: http://www.tdx.cat/TDX-1103108114532 Archer, R., Buffington-Vollum, J., Stredny, R. & Handel, R. (2006). A survey of psychological test use patterns among forensic psychologists. Journal of Personality Assessment, 87(1), 84. Asamblea General de las Naciones Unidas. (1989). Convención de los Derechos del Niño. Disponible en: http://www2.ohchr.org/spanish/law/ crc.htm Asociación Panameña responsabilidad de Psicólogos. profesional del (2004). Código psicólogo. de ética Disponible y en: http://psicologosdepanama.com/ConcejoTecnicodePsicologia/CodigoDe Etica.htm.htm Association of Family and Conciliation Courts. (2006). Model Standards of Practice for Child Custody Evaluation. Disponible en: http://www.afccnet.org/pdfs/Model%20Stds%20Child%20Custody%20Ev al%20Sept%202006.pdf 210 Bibliografía Association of German Professional Psychologists. (1999). Ethical Principles of the German Psychological Society and the Association of German Professional Psychologists. Disponible en: http://www.bdp-verband.org/ bdp/verband/clips/ethic.pdf Australian Psychological Society. (2007). Code of Ethics. Disponible en: http://www.psychology.org.au/Assets/Files/Code_Ethics_2007.pdf Ávila, A. (1986). El peritaje psicológico en los procesos judiciales. En Jiménez, F. y Clemente, M. (Eds.) Psicología social y sistema penal. (pp. 185207). Madrid: Alianza Editorial. Baer, B. & Murdock, N. (1995). Nonerotic dual relationships between therapists and clients: The effects of sex, theoretical orientation, and interpersonal boundaries. Ethics Behavior, 5(2), 131-145. Baldick, T. (1980). Ethical discrimination ability of intern psychologists: A function of training in ethics. Professional Psychology, 11(2), 276-282. Batres, C. (1998). Deontología profesional: El código deontológico. Papeles del Psicólogo, 70, 43-47. Batres, C. (2001). Deontología profesional: Fin de una etapa. Un momento crucial. Papeles del Psicólogo, 78, 29-31. Beauchamp, T. L. & Childress, J. F. (1979). Principles of Biomedical Ethics. New York. Oxford Univ. Press. Beauchamp, T. L. & Childress, J. F. (1987). Principles of Medical Ethics. New York. Oxford Univ. Press. 211 Bibliografía Benjamin, G. A. & Gollan, J. K. (2003). Family Evaluation in Custody Litigation: Reducing Risks of Ethical Infractions and Malapractice. Washington, DC: American Psychological Association. Bentham, J. (1834). Deontology or, the science of morality. London. Ed. John Bowring. Bermejo, V. (2000). Cambios actuales y perspectivas de futuro de la Comisión Deontológica Estatal. Infocop, 9, 40-45. Bermejo, V. (2007). Un nuevo código deontológico para los psicólogos. Infocop Online, 33. Disponible en: http://www.cop.es/infocop/ vernumero.asp?id= 1483 Bernet, W. M. D. (1997). Practice parameters for the forensic evaluation of children and adolescents who may have been physically or sexually abused. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 3, 423–442. Borda, M., Del Río, C., Pérez, M. A., Martín, A. & Torres, I. (2004). Eficacia de un curso de ética profesional en la mejora de la valoración ética de algunas conductas de los terapeutas por estudiantes de psicología. La Universidad de Sevilla y la Innovación Docente Curso 2002-2003. Colección Innovación y Desarrollo de la Calidad de la Enseñanza Universitaria. Instituto de Ciencias de la Educación, 7, 83-103. Borys, D. & Pope, K. (1989). Dual relationships between therapist and client: A national study of psychologists, psychiatrists, and social workers. Professional Psychology, Research and Practice, 20(5), 283-293. Bow, J. N. (2006). Review of empirical research on child custody practice. Journal of child Custody, 3(1), 23-50. 212 Bibliografía Bow, J. N., Flens, J. R. & Gould, J. W. (2010). Using the MMPI-2 and MCMI-III in forensic evaluations: A survey of psychologists. Journal of Forensic Psychology Practice, 10(1), 37-52. Bow, J. N. & Martindale, D. A. (2009). Developing and managing a child custody practice. Journal of Forensic Psychology Practice, 9(2), 127-137. Bow, J. N. & Quinnell, F. A. (2001). Psychologists current practices and procedures in child custody evaluations: Five years after APA guidelines, Professional Psychology: Research and Practice, 32(3), 261-268. Bowden, P. & Bluglass, R. (1990). Principles and practice of forensic psychiatry. Edinburgh. Churchill Livingston. British Psychological Society. (2007). Psychologists as Expert Witnesses: Guidelines and Procedures for England and Wales. Disponible en: http://www.bps.org.uk/document-download-area/document-download$.cf m?file_uuid=3393E220-1143-DFD0-7EC1-94B653B296A6&ext=pdf British Psychological Society. (2009). Code of conduct, ethical principles & guidelines. Disponible en: http://www.bps.org.uk/document-downloadarea/document-download$.cfm?restart=true&file_uuid=E6917759-9799434A-F313-9C35698E1864 Brown, L. (2000). A survey of neuropsychologists' ethical beliefs and practices. Dissertation Abstracts International. B, the Sciences and Engineering, 60(8-B) Bulgarian Psychological Society. (2005). Ethical Code. Disponible en: http://am.org/iupsys/resources/ethics/bulgaria-code-eng.pdf 213 Bibliografía Bush, S., Connell, M. A. & Denny, R. (2006). Ethical issues in forensic psychology: Key concepts and resources. Washington, DC: American Psychological Association. Butcher, J. & Pope, K. (1993). Seven issues in conducting forensic assessments: Ethical responsibilities in light of new standards and new tests. Ethics Behavior, 3(3-4), 267-288. Canadian Psychological Association. (2000). Canadian Code of ethics for psychologists. Disponible en: http://www.cpa.ca/cpasite/userfiles/ Documents/Canadian%20Code%20of%20Ethics%20for%20Psycho.pdf Cayuela, R., Jarné, A. & Molina, A. (2005). Estudio descriptivo de las denuncias atendidas por la Comisión Deontológica del COPC en relación con las intervenciones periciales. En R. Arce, F. Fariña, y M. Novo. Psicología jurídica. (pp. 247-255). Colección Psicología y Ley, 1. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia. Chamorro, A. (2007). Ètica del psicòleg. Barcelona. UOC. Chinese Psychological Society. (2007). Code of ethics for Counseling and Clinical Practice. Disponible en: http://am.org/iupsys/resources/ethics/ china-code-eng.pdf Clark, B. K. (1995). Acting in the best interest of the child: Essential components of a child custody evaluation. Family Law Quarterly, 29(1), 19-38. Clingempeel, W. G., Mulvey, E. & Reppucci, N. D. (1980). A national study of ethical dilemmas of psychologists in the criminal justice system. Washington, DC, US: American Psychological Association. 214 Bibliografía Código Civil Español. (2000). Disponible en: http://civil.udg.es/normacivil/ estatal/CC/indexcc.htm Código o principios de Nüremberg. (1947). Disponible en: http://www.unav.es/ cdb/intnuremberg.html Código Penal Español. (1995). Disponible en: http://noticias.juridicas.com/base _datos/Penal/lo10-1995.html Colegio Colombiano de Psicólogos. (2006). Código deontológico bioético. Disponible en: http://www.galeon.com/nelrik/productos1346079.html Colegio de Psicólogos de Chile. (1999). Código de ética profesional. Disponible en: http://www.colegiopsicologos.cl/wp-content/uploads/2009/08/codigoetica2.pdf Colegio de Psicólogos del Perú. (2004). Código de Ética Profesional. Disponible en: http://www.fiapsi.org/docs/etica/codigo_etico_peru.pdf Colegio Oficial de Psicólogos. (1987). Código deontológico del psicólogo. Disponible en: http://www.cop.es/vernumero.asp?id=7 Colegio Oficial de Psicólogos. (2007). Guía de actuación para psicólogos forenses. Disponible en: http://www.cop.es/pdf/GuiasDeActuacionEn PsicologiaForense.pdf Colegio Oficial de Psicólogos. (2007). Modelo de informe psicológico forense. Disponible en: http://www.infocoponline.es/pdf/250707modeloinforme. doc Colegio Oficial de Psicólogos de Cantabria. (2009). Estatutos. Disponible en: http://www.copcantabria.com/estatutos.pdf 215 Bibliografía Colegio Oficial de Psicólogos de Cataluña. (1989). Código deontológico del psicólogo. Disponible en: http://www.copc.org/content/category/18/37/ 190/ Colegio Oficial de Psicólogos de Cataluña. (2000). Tópicos éticos relacionados con la peritación psicológica. Disponible en: http://www.copc.org/content/ view/414/171/ Colegio Oficial de Psicólogos de Cataluña. (2002). Estatutos. Disponible en: http://www.copc.cat/content/category/5/39/371/ Colegio Oficial de Psicólogos de Cataluña. (2002). Protocolo de intervención pericial en los juzgados de familia. Disponible en: http://www.copc.org/ images/isabel/protocolfamiliacas.pdf. Colegio Oficial de Psicólogos de la Comunidad Valenciana. (2003). Reglamento de composición y funcionamiento de la Comisión Deontológica del Colegio Oficial de Psicólogos de la Comunidad Valenciana. Disponible en: http://www.cop-cv.org/db/docu/reglamento_comision_deontologica. pdf. Colegio Oficial de psicólogos de las Islas Baleares. (2002). Estatutos. Disponible en: http://www.copib.es/pdf/Estatuts%20COPIB.pdf. Colegio Oficial de Psicólogos de Madrid. (2009). Guía de buenas prácticas para la elaboración de informes psicológicos periciales sobre custodia y régimen de visitas de menores. Disponible en: http://www.padres divorciados.es/wp-content/uploads/informes-psicosociales.pdf Colegio Oficial de Psicólogos del Principado de Asturias. (2002). Estatutos. Disponible en: http://www.cop-asturias.org/uploads/PDF/Estatutos.pdf. 216 Bibliografía Colegio Profesional de Psicólogos de Aragón. (2002). Estatutos. Disponible en: http://www.coppa.es/estatutos.pdf College of Alberta Psychologists. Psichologists. Child (2001). Custody Professional Assessment. Guidelines Disponible for en: http://www.cap.ab.ca/pdfs/HPAPGFP-ChildCustodyAssessment.pdf Colnerud, G. (1997). Ethical dilemmas of psychologists: A swedish example in an international perspective. European Psychologist, 2(2), 164-170. Committee on Ethical Guidelines for Forensic Psychologists. (1991). Speciality Guidelines for Forensic Psychologists. En D.M., Bersoff (1999). Ethical Conflicts in Psychology. (2nd Ed.), (pp. 495-502). Washington, D.C: APA. Committee on the Revision of the Specialty Guidelines for Forensic Psychology. (2010). Speciality Guidelines for Forensic Psychologists. Disponible en: http://www.ap-ls.org/aboutpsychlaw/080110sgfpdraft.pdf Connell, M. (2006). Notification of Purpose in Custody Evaluation: Informing the parties and their counsel. Professional Psychology: Research and Practice, 37(5), 446-451. Conroy, M. (2006). Report writing and testimony. Applied Psychology in Criminal Justice, 2, 237-260. Consejo General del Poder Judicial. (2010). Conclusiones del Seminario sobre instrumentos auxiliares en el ámbito del derecho de familia. Disponible en: http://www.icam.es/docs/ficheros/201004200007_6_0.pdf Consiglio Nazionale dell’Ordine. (1989). Codice Deontologico degli Psicologi Italiani. Disponible en: http://www.psy.it/codice_deontologico_inferiore. html 217 Bibliografía Conselho Federal de Psicología. (2005). Código de Ética profissional do psicólogo. Disponible en: http://www.pol.org.br/pol/export/sites/default/ pol/legislacao/legislacaoDocumentos/codigo_etica.pdf Cooke, S. J. (2000). The meeting of minds: Australian Psychological Society 1944-1994. Victoria, Melbourne: Australian Psychological Society. Coordinadora de psicólogos del Uruguay. (2001). Código de Ética profesional del psicólogo/a. Disponible en: http://www.psicologos.org.uy/codigo.html Croatian Psychological Society. (1996). Code of Ethics. Disponible en: http://am.org/iupsys/resources/ethics/croatia-code-eng.pdf Czech-Moravian Psychological Society. (1998). Code of Ethics of CzechMoravian Psychological Society. Disponible en: http://cmps.ecn.cz/dl/ ethic-code.pdf Day, A. & White, J. (2008). Ethical practice from the perspective of the forensic psychologist: Commentary on the uses and value of the australian psychological society (2007) code of ethics. Australian Psychologist, 43(3), 186-193. Del Río, C. (2000). Informes de parte en conflictos matrimoniales: implicaciones deontológicas. Infocop, 10, 15-20. Del Río, C. (2005). Guía de ética profesional en psicología clínica. Madrid: Pirámide. Del Río, C. (2007). Dilemas éticos relacionados con la confidencialidad. Informació psicológica, 90, 12-27. Del Río, C. (2009). La docencia de la Ética profesional en los estudios de Psicología en España. Papeles del psicólogo, 30(3), 210-219. 218 Bibliografía Del Río, C., Borda, M. & Torres, I. (2003). Valoración de los estudiantes de psicología sobre la ética de algunas prácticas de los terapeutas. Psicología Conductual, 11(2), 261-281. Del Río, C. & Miró, J. (2002). La docencia de la Ética profesional para psicólogos: una asignatura pendiente. Revista de Psicología, Universitas Tarraconensis,14, 9-19. Dyer, S. A. (2005). Survey of psychologists' experiences concerning ethics and regulatory/board complaints and malpractice actions within the area of child custody work. Dissertation Abstracts International: Section B: The Sciences and Engineering, 66(4-B). Echeburúa, E. (2002). El secreto profesional en la práctica de la psicología clínica y forense: alcance y límites de la confidencialidad. Revista Análisis y modificación de conducta, 28(120), 485-501. European Association of Judges for Mediation. (2004). European code of conduct for mediators. Disponible en: http://www.gemme.eu/en/article/ european-code-of-conduct-for-mediators European Commission – Eurostat. (2007). Divorces for 1000 persons. Disponible en: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table& init=1&language=en&pcode=tps00013&plugin=1 European Federation of Psychologists Associations. (1995). Metha Code of Ethics. Disponible en: http://www.efpa.eu/ethics/ethical-codes. European Federation of Psychologists Associations. (2001). The European Psychologist in forensic work and as expert witness. Recommendations for an ethical practice. Disponible en: http://www.efpa.eu/ethics/efpaguidelines. 219 Bibliografía European Federation of Psychologists Associations. (2001). Recommendations for teaching ethics for psychologists. Disponible en: http://www.efpa.eu/ ethics/efpa-guidelines. European Federation of Psychologists Associations. (2005). Metha Code of Ethics. Disponible en: http://www.efpa.eu/ethics/ethical-codes. Fariña, F., Seijo, D., Arce, R. & Novo, M. (2002). Psicología Jurídica de la Familia: Intervención en casos de separación y divorcio. Barcelona: Cedecs. Fariña, F., Seijo, D., Arce, R. & Novo, M. (en prensa). Intervención psicosociojurídica en casos de separación y divorcio. Barcelona: Editorial Bosch. Federación de Psicólogos de la República Argentina. (1999). Código de Ética de la Federación de Psicólogos de la República Argentina. Disponible en: http://www.fepra.org.ar/docs/Codigo_de_etica.pdf Federación de psicólogos de Venezuela. (1978). Ley de Ejercicio de la Psicología en Venezuela. Disponible en: http://www.fiapsi.org/docs/etica /etica/codigo_etico_venezuela.pdf Fédération Belge des Psychologues. (2004). Code de déontologie des psychologues belges. Disponible en: http://www.bfp-fbp.be/index.php? hid=13&sid=41&bid=62&language=FR Fierro, A. (1987). Jornadas de Trabajo para la elaboración del Proyecto de Código Deontológico. Resumen de algunas Intervenciones. Papeles del Psicólogo, 32, 6-14. 220 Bibliografía Fierro, A. (2001). Génesis y análisis del Código Deontológico. Papeles del psicólogo, 78, 24-28. Foote, W. E., & Shuman, D. W. (2006). Consent, disclosure, and waiver for the forensic psychological evaluation: Rethinking the roles of psychologist and lawyer. Professional Psychology: Research and Practice, 37, 437– 445. Ford, G. G. (2006). Ethical reasoning for mental health professionals. Thousand Oaks, California: Sage Publications. França-Tarragó, O. (1996). Ética para psicólogos. Introducción a la Psicoética. Bilbao: Desclée de Brouwer, S. A. França-Tarragó, O. (2002). Introducción a la Ética Profesional. Montevideo: UCU: Biblioteca virtual de Ética. Gibson, W. T. & Pope, K. S. (1993). The ethics of counseling: A national survey of certified counselors. Journal of Counseling and Development: JCD, 71(3), 330-336. Gius, E. & Coin, R. (2000). Ethics between norms and values: A study of italian psychotherapists. European Psychologist, 5(4), 326-333. Glassman, J. (1998). Preventing and managing board complaints: The downside risk of custody evaluation. Professional Psychology: Research and Practice, 29(2), 121-124. Goikoetxea, M. J. (1999). Introducción a la bioética. Bilbao: Universidad de Deusto. 221 Bibliografía Gould, J. W., Kirkpatrick, H. D., Austin, W. G., & Martindale, D. A. (2004). Critiquing a colleague’s forensic advisory report: A suggested protocol for application to child custody evaluations. Journal of Child Custody: Research, Issues, and Practices, 3, 37-64. Gould, J. W. & Martindale, D. A. (2007). The Art and Science of Custody Evaluations. New York, Guilford. Gourley, E. V. & Stolberg, A. L. (2000). An Empirical investigation of psychologist’s custody evaluation procedures. Journal of Divorce & Remarriage, 33(1), 1-29. Granados, F. (1991). Ética y técnica de la intervención psicológica en los juzgados de familia. (Tesis Doctoral, Universidad Complutense de Madrid, 1991). Madrid: Universidad Complutense. Greenberg, L. R., Martindale, D. A., Gould, J. W. & Gould-Saltman, D. J. (2004). Ethical issues in child custody and dependency cases: Enduring principles and emerging challenges. Journal of Child Custody, 1(1), 7-30. Greenberg, S. & Shuman, D. (1997). Irreconcilable conflict between therapeutic and forensic roles. Professional Psychology, Research and Practice, 28(1), 50-57. Greenberg, S. & Shuman, D. (2007). When worlds collide: Therapeutic and forensic roles. Professional Psychology, Research and Practice, 38(2), 129-132. Grisso, T. (1986). Evaluating competences: Forensic assessments and instruments. New York: Plenum Press. Grisso, T. (1990). Evolving guidelines for divorce/custody evaluations. Family and Conciliation Courts Review, 28(1), 35-41. 222 Bibliografía Grisso, T. (2010). Guidance for improving forensic reports: A review of common errors. Open Access Journal of Forensic Psychology, 2, 102-115. Gudjonsson, G. H. (1984). The role of the “forensic psychologist” in England and Iceland. Nordisk Psykologi, 36, 256–263. Gudjonsson, G. H. (1987). A parallel form of the Gudjonsson Suggestibility Scale. British Journal of Clinical Psychology, 26, 215–221. Gudjonsson, G. H. (1996). Psychological evidence in court: Results from the BPS 1995 survey. The Psychologist, 5, 213–217. Gunn, J. & Taylor, P. (2000). Forensic psychiatry. London. Edward-Arnold. Gutheil, T., Commons, M., Miller, P. & LaLlave, J. (2000). Telling tales out of court: A pilot study of experts' disclosures about opposing experts. The Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law, 28(4), 44953. Haas, L., Malouf, J. & Mayerson, N. (1986). Ethical dilemmas in psychological practice: Results of a national survey. Professional Psychology, Research and Practice, 17(4), 316-321. Haring, B. (1977). Moral y medicina. Madrid: Editorial Ps. Health Professions Council of South Africa. (2004). Ethic Code for psychology. Disponible en: http://www.psyssa.com/documents/HPCSA%20Ethical% 20Code%20of%20Professional%20Conduct.pdf Heilbrun, K., Marczyk, G. R. & DeMatteo, D. (2002). Forensic mental health assessment: A casebook. New York.: Oxford. 223 Bibliografía Heilbrun, K., DeMatteo, D., Marczyk, G. R. & Goldstein, A. M. (2008). Standars of practice and care in forensic mental health assessment. Legal, professional and principles-based considerations. Psychology, Public Policy, and Law, 14(1), 1–26. Helbok, C., Marinelli, R. & Walls, R. (2006). National survey of ethical practices across rural and urban communities. Professional Psychology, Research and Practice, 37(1), 36-44. Heltzel, T. (2007). Compatibility of therapeutic and forensic roles. Professional Psychology, Research and Practice, 38(2), 122-128. Hermosilla, A. M., Liberatore, G., Losada, M., Della, P. & Zanatta, A. (2006). Dilemas éticos en el ejercicio de la psicología: resultados de una investigación. Fundamentos en Humanidades, 2(14), 91-106. Hierro, L. (1993). Deontología. Aproximación a los problemas éticos del ejercicio profesional. En Urra, J. & Vázquez, B. (Comps.). Manual de psicología forense. (Pp. 319-341). Madrid: S. XXI. Hobbs, N. (1948). The development of a code of ethical standards for psychology. American Psychologist, 3(3), 80-84. Hortal, A. (2002). Ética de las profesiones. Bilbao: Desclée de Brouwer. Horvath, L., Logan, T. & Walker, R. (2002). Child custody cases: an analysis of evaluations in practice. Professional Psychology: Research and Practice, 33(6), 557-565. Ibáñez, E. & Ávila, E. (1989). Psicología forense y responsabilidad legal. En Garzón, E. (Comp.) Psicología y Justicia (pp. 287-326). Valencia. Promolibro. 224 Bibliografía Informe Belmont. (1979). Disponible en: http://www.pcb.ub.es/bioeticaidret/ archivos/norm/InformeBelmont.pdf Israeli Psychological Association. (2004). The Code of Ethics of the Israeli Psychological Association. Disponible en: http://www.am.org/iupsys/ resources/ethics/israel-code.eng.pdf Jameson, B. J., Ehrenberg, M. F. & Hunter, M. A. (1997). Psychologist’s ratings of the best interests of the child custody and access criterion: A family systems assessment model. Professional Psychology: Research and Practice, 28(3), 253-262. Jiménez, M. (1994). Aspectos deontológicos relativos al secreto profesional en el tratamiento e informes periciales psicológicos. En Monográfico: El secreto profesional. (pp. 37-44). Granada: Colegio Oficial de Psicólogos de Andalucía Oriental. Keilin, W. G. & Bloom, L. J. (1986). Child custody evaluation practices: A survey of experienced professionals. Professional Psychology: Research and Practice, 17(4), 338-346. Kelly, R. F. & Ramsey, S. H. (2009). Child Custody Evaluations: The need for systems-level outcome assessments. Family court review, 47(2), 286– 303. Kirkland, K., & Kirkland, K. (2001). Frequency of child custody evaluation complaints and related disciplinary action: A survey of the association of state and provincial psychology boards. Professional Psychology, Research and Practice, 32(2), 171-174. Kirkland, K., McMillan, E. & Kirkland, K. (2006). Use of collateral contacts in child custody evaluations. Journal of Child Custody, 2(4), 95-109. 225 Bibliografía Knapp, S., Gottlieb, M., Berman, J. & Handelsman, M. (2007). When laws and ethics collide: What should psychologists do? Professional Psychology, Research and Practice, 38(1), 54-59. Knapp, S. & VandeCreek, L. (2001). Ethical Issues in Personality Assessment in Forensic Psychology. Journal of Personality Assessment. 77, 242-254. Krauss, D. A. & Sales, B. D. (2000). Legal standards, expertise, and experts in the resolution of contested child custody cases. Psychology, Public Policy, and Law, 6, 843–879. Kuehnle, K., Greenberg, L. R. & Gottlieb, M. C. (2004). Incorporating the Principles of Scientifically Based Child Interviews into Family Law Cases. Journal of Child Custody 1(1), 97- 114. LaFortune, K. A. & Carpenter, B.N. (1998). Custody evaluations: A survey of mental health professionals. Behavioral sciences & the law, 16(2), 207224. Lande, R. G. (2001). Videotaping, informed consent and forensic psychiatry. The Journal of Psychiatry & Law, 29, 53–64. Lasheras, P. (2005). Mediación familiar intraprocesal: respuesta a los interrogantes planteados tras la reforma de los procesos matrimoniales de 2005. Revista Electrónica de Derecho de la Universidad de La Rioja 5, 43-65. Ley 15/2005, de 8 de julio, por la que se modifican el Código Civil y la Ley de Enjuiciamiento Civil en materia de separación y divorcio. (2005). Disponible en: http://civil.udg.es/normacivil/estatal/familia/l15-05.htm 226 Bibliografía Ley 41/2002. (2002). Disponible en: http://noticias.juridicas.com/base_datos/ Admin/l41-2002.html. Ley de Enjuiciamiento Civil. (2000). Disponible en: http://www.boe.es/boe/dias/ 2000/01/08/pdfs/A00575-00728.pdf Ley de Enjuiciamiento Civil. (2009). Disponible en: http://www.boe.es/boe/dias/ 2009/11/04/pdfs/BOE-A-2009-17493.pdf Ley de Enjuiciamiento Criminal. (1882). Disponible en: http://www.geocities. com/capitolhill/4557/lecr500.htm Lindsay, G. (2009). Ética profesional y Psicología. Papeles del psicólogo, 30(3), 184-194. Lindsay, G. & Clarkson, P. (1999). Ethical dilemmas of psychotherapists. Psychologist, 4, 182-185. Lindsay, G. & Colley, A. (1995). Ethical dilemmas of members of the Society. The Psychologist, 8, 448-451. Martín, S. (2002). El consentimiento informado y el dictamen pericial psicológico. En Urra, J. & Vázquez, B (comps.). Tratado de Psicología Forense (pp.837-844). Madrid. Siglo Veintiuno. Martindale, D. A. (2003). Family evaluation in custody litigation: reducing risks of ethical infractions and malpractice. Behavioral Sciences & the Law, 21(4), 547–557 Martindale, D. A., & Gould, J. W. (2004). The forensic model: Ethics and scientific methodology applied to custody evaluations. Journal of Child Custody, 2, 1-22. 227 Bibliografía Maza, J. M. (2001). Responsabilidad del médico forense. En Rego, J.L. (2001). Deontología del médico forense. Madrid. Centro de estudios jurídicos de la Administración de Justicia. Molina, A. (2006). Estudio de los Conocimientos de Ética en Psicología Forense de los estudiantes de Psicología. Barcelona: Departament de Personalitat Evaluació i Tractament psicòlogic. Universitat de Barcelona. Montgomery, L., Cupit, B. & Wimberley, T. (1999). Complaints, malpractice, and risk management: Professional issues and personal experiences. Professional Psychology, Research and Practice, 30(4), 402-410. Montero, J. (2001). Guarda y custodia de los hijos. Valencia: Tirant lo Blanch. Navarro, J. & Gudjonsson, G. (2008). Chilean psychologists as expert witnesses: The challenges of a new criminal justice system. The Journal of Forensic Psychiatry Psychology, 19(2), 249-260. Nederlands Instituut van Psychologen. (2007). Beroepscode voor psychologen 2007 van het Nederlands Instituut van Psychologen. Disponible en: http://www.psynip.nl/upload3/eth/beroepscode07.pdf Nederlandt, P. (2009). La Deontología de los estudiantes de Psicología en Europa. Papeles del psicólogo, 30(3), 207-209. New Zealand Psychological Society. (2002). Code of ethics. Disponible en: http://www.psychologistsboard.org.nz/pdfs/Forms%20from%203.7.06/Co py%20of%20CODE%20OF%20ETHICS%202002.pdf Norwegian Psychological Association. (1998). Ethical principles for Nordic psychologists. Disponible en: http://www.psykologforeningen.no/pf/Fagog-profesjon/For-fagutoevere/Etikk/Etiske-prinsipper-for-nordiskepsykologer 228 Bibliografía Ogloff, J. R. P. (1999). Ethical and legal contours of forensic psychology. En R. Roesch, S. D. Hart, & J. R. P. Ogloff (Eds.), Psychology and law: State of the discipline (pp. 405–420). New York: Kluwer. Ortega, I. (2002). El principio del interés superior del niño en las situaciones de crisis familiar: una perspectiva comparada en el ámbito de la Unión Europea. Psicopatología Clínica, Legal y Forense, 2(3), 87-108. Ortí, M. & Cartié, M. (2010). Experiencies d’intervenció en l’àmbit de la victimització infantil. Jornada sobre la Victimologia del Desenvolupament: recerca, intervenció i protecció jurídica dels menors d’edat. Disponible en: http://www.youtube.com/watch?v=kWm5TeU0il8&f eature=related. Packer, I. K. (2008). Specialized practice in forensic psychology: Opportunities and obstacles. Professional Psychology: Research and Practice, 39, 245-249. Palacios, M. (2.000). Bioética 2.000. Oviedo: Nobel. Petitpas, A. J., Brewer, B. W., Rivera, P. M. & Van Raalte, J. L. (1994). Ethical beliefs and behaviors in applied sport psychology: The AAASP Ethics Survey. Journal of Applied Sport Psychology, 6(2), 135-151. Pfeifer, J. E. & Brigham, J. C. (1993). Ethical concerns of non-clinical forensic witnesses and consultants. Ethics and Behavior, 3(3), 329-343. Pomerantz, A. M. & Grice, J. W. (2001). Ethical belief of mental-health professionals and undergraduates regarding therapist practices. Journal of Clinical Psychology, 57, 737-748. 229 Bibliografía Pomerantz, A. M. & Pettibone, J. C. (2005). The influence of client characteristics on psychologists' ethical beliefs: An empirical investigation. Journal of Clinical Psychology, 61(4), 517-528. Pomerantz, A. M., Ross, M. J., Gfeller, J. D. & Hughes, H. (1998). Ethical Beliefs of Psychotherapists: Scientific Findings. Journal of Contemporary Psychotherapy 28(1), 35-44. Pope, K. S., Tabachnick, B. & Keith-Spiegel, P. (1987). Ethics of practice: The beliefs and behaviors of psychologists as therapists. American Psychologist, 42(11), 993-1006. Pope, K. S. & Vetter, V. (1992). Ethical dilemmas encountered by members of the american psychological association: A national survey. American Psychologist, 47(3), 397-411. Potter, V. R. (1970). Bioethics: the science of survival, Perspectives in Biology and Medicine. New York. Quinnell, F. A. & Bow, J. N. (2001). Psychological tests used in child custody evaluations, Behavioral Science and the Law, 19(4), 491-501. Rae, W. A. & Worchel, F. F. (1991). Ethical beliefs and behaviors of pediatric psychologists: A survey. Journal of Pediatric Psychology, 16(6), 727-745. Ramírez, M. (2003). Cuando los padres se separan: Alternativas de custodia para los hijos: Guía práctica. Madrid: Biblioteca Nueva. Real Academia Española. (2001). Diccionario de la lengua española. 22.ª edición. Madrid: Espasa Calpe. Reich, W. T. (1978). Encyclopedia of Bioethics. New York. 230 Bibliografía Ridgeway, R. (2006). Ethics dilemmas in forensic psychology: A comparison of practitioner choices in rural and urban settings. Dissertation Abstracts International.B, the Sciences and Engineering, 66(8-B). Rodríguez, A. (2004). Ética general (5ª Ed.) EUNSA Ediciones. Universidad de Navarra, S.A. Plaza edición: Pamplona. Rubin, S. & Dror, O. (1996). Professional ethics of psychologists and physicians: Morality, confidentiality, and sexuality in israel. Ethics Behavior, 6(3), 213-238. Schutz, B. M., Dixon, E. B., Lidenberger, J. C. & Ruther, N. J. (1989). Solomon's Sword: A Practical Guide to Conducting Child Custody Evaluations. San Francisco: Jossey-Bass Publishers. Schwartz, L. & Kaslow, F. (1997). Painful partings: Divorce and its aftermath. Hoboken, NJ, US: John Wiley Sons Inc. Shealy, C., Cramer, R. & Pirelli, G. (2008). Third party presence during criminal forensic evaluations: Psychologists' opinions, attitudes, and practices. Professional Psychology, Research and Practice, 39(6), 561-569. Sigurdsson, J. F. & Gudjonsson, G. H. (2004). Forensic psychology in Iceland: A Survey of members of the Icelandic Psychological Society. Scandinavian Journal of Psychology, 45, 325–329. Sindicato Nacional dos Psicólogos. (2008). Código Deontológico dos Psicólogos Portugueses. Disponible en: http://www.snp.pt/images/stories /2008/pdfs/codigo_deontologico_psic_port.pdf 231 Bibliografía Singer, J. L. (1980). The scientific basis of psychotherapeutic practice: A question of values and ethics. Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 17, 372-383. Skafte, D. (1985). Child custody evaluation: A practical guide. Beverly Hills, California: Sage Publications. Slack, C. & Wassenaar, D. (1999). Ethical dilemmas of south african clinical psychologists: International comparisons. European Psychologist, 4(3), 179-186. Slovene Psychological Association. (2002). The code of Professional Ethics of the Slovene Psychologists. Disponible en: http://www.am.org/iupsys/ resources/ethics/slovenia-code.slovenian.pdf Sociedad Cubana de Psicología. (2002). Código de ética. Disponible en: http:// cubapsi.blogia.com/2007/030202-codigo-de-etica.php Sociedad Mexicana de Psicología. (2007). Código ético del Psicólogo. México: Trillas. Société Française de Psychologie. (1996). Code de Déontologie des psychologues. Disponible en: http://www.sfpsy.org/Code-de-deontolgiedes.html Société Luxembourgeoise de Psychologie a.s.b.l. (2001). Code Déontologique de la Société Luxembourgeoise de Psychologie. Disponible en: http://www.slp.lu/wordpress/wp-content/ethical_code.pdf Société Suisse de Psychologie. (2003). Code déontologique pour les psychologues de la Société Suisse de Psychologie. Disponible en: http://www.ssp-sgp.ch/pdfs/Code_deont_SSP_2003.pdf 232 Bibliografía Soria, M. A. (2005). Manual de psicología jurídica e investigación criminal. Madrid: Pirámide. Soria, M. A., Armadans, I. & Herrera, S. (2009). El ejercicio profesional del psicólogo y su relación con el sistema judicial en Cataluña. Papeles del psicólogo, 30(2), 164-168. Soria, M. A., Garrido, E. & González, R. (2007). Vuleración deontológica en Psicología Jurídica. En R. Arce, F. Fariña, E. Alfaro, C. Civera y F. Tortosa. Psicología jurídica: Evalución e intervención. (pp. 165-172). Colección Psicología y Ley, 3. Valencia: Diputació de Valencia. Stahl, P. M. (1994). Conducting child custody evaluations a comprehensive guide. Thousand Oaks, California: Sage Publications. Stahl, P. M. (1996). Second opinions: An ethical and professional process for reviewing child custody evaluations. Family and Conciliation Courts Review, 34, 386-395. Sullivan, K. (2002). Ethical beliefs and behaviors among Australian psychologists. Australian Psychologist, 37, 135-141. The Hong Kong Psychological Society Ltd. (1998). Code of Profesional Conduct. Disponible en: http://www.hkps.org.hk/en/code.htm The Psychological Society of Ireland. (2008). Code of profesional ethics. Disponible en: http://www.psihq.ie/2008Code%20of%20Ethics.pdf Torres, I. (2002). Aspectos éticos en las evaluaciones forenses. Revista de Psicología. Universitas Tarraconensis, 24, 58-93. Tubbs, P. & Pomerantz, A. M. (2001). Ethical behaviors of psychologist. Changes since 1987. Journal of Clinical Psychology, 57, 395-399. 233 Bibliografía Turkat, I. D. (2005). On the limitations of child custody evaluations. Family Court Review, 48, 8–13. Turkish Psychological Association. (2004). Ethics Code. Disponible en: http:// am.org/iupsys/resources/ethics/turkey-code-eng.pdf UNESCO. (2005). Proyecto de Declaración Universal sobre Bioética y Derechos Humanos. Disponible en: http://www.ucv.cl/prontus3_bioetica/ site/artic/20051227/asocfile/ASOCFILE120051227213015.pdf Uniform Marriage and Divorce Act de (1970), 402, 9A U.L.A. 561. Retrieved 04/02/2008, 2008, Disponible en: http://www.abanet.org Urra, J. (1993). Manual de Psicología forense. Siglo XXI. Madrid. Urra, J. (2007). Psicología y Deontología. Estudio empírico basado en dilemas éticos (Tesis Doctoral, Universidad de A Coruña, 2007). Vasallo, C. (2001). EI secreto profesional en el ejercicio de la profesión de psicólogo. Infocop. Suplemento Informativo de Papeles del Psicólogo, 80(13), 30-33. Weithorn, L. (1987). Psychology and child custody determinations: Knowledge, roles, and expertise. Lincoln, NE, US: University of Nebraska Press. White, J., Day, A. & Hackett, L. (2007). Writing reports for court: A practical guide for psychologists working in forensic contexts. Australian Academic Press. Wierna, G. E. (2003). Ética y Deontología. Segunda Edición. Salta. U. N. Sa. 234 Bibliografía Woody, R. (2009). Ethical considerations of multiple roles in forensic services. Ethics Behavior, 19(1), 79-87. World Medical Association. (1964). Declaration of Helsinki. Disponible en: http:// www.wma.net/e/policy/b3.htm Zimmerman, J., Hess, A., McGarrah, N., Benjamin, G. A. H., Ally, G., Gollan, J. & Kaser-Boyd, N. (2009). Ethical and professional considerations in divorce and child custody cases. Professional Psychology, Research and Practice, 40(6), 539-549. Zubiri, F. (2006). Valoración de la prueba pericial. Cuadernos de derecho judicial, 12, 219-259. 235