LatinitatiS itaLiCae medii aeVi LeXiCon PaSCHaLi SmiRaGLia

LATINITATIS ITALICAE MEDII AEVI
LEXICON
(saec. V ex. - saec. XI in.)
CONDITUM A FRANCISCO ARNALDI
MODERANTE
PASCHALI SMIRAGLIA
CURA ET STUDIO
ANTONII DE PRISCO
HUIC FASCICULO CONFICIENDO PRAEFUIT
IOHANNES POLARA
ADDENDA - SERIES ALTERA
FASCICULUS VII
in — infusio
La redazione del presente fascicolo è stata curata da Antonio De Prisco.
La selezione dei materiali utili dallo schedario del Lexicon è stata diretta da
Pasquale Smiraglia e curata da Adele Simonetti.
Roma, settembre 2009
P. S.
lexicon
15
I
in - en Romae inscr. III, 8895, 6, i Mon.
Neap. Arch. I 1, a. 939, 115, 7 : Mart. Hier.
54, 4, 45, im 121, 1, 19, imntegrum (perper. pro
in integrum) Mon. Neap. Arch. I 1, a. 820, 6,
17, inativitate (perper. pro in nativitate) II, a.
991, 110, 9, inantea inf. — Paul. diac. Fest. 96,
1 in non semper abnuitionem significat, sed
interdum etiam pro adnuendo ponitur, ut involando. — Cum nom. : Paul. diac. Exp. 88, 2, 22
nos tamen cum alleluia canimus antifonam in
Benedictus Dominus Deus Israel. — Cum gen. :
Cap. Neap. 427, 29 in (subaud. festivitate) apo­
stolorum : Ioh. Archic. 205, 19 in (subaud.
­festivitate) reliquorum sanctorum martyrum vel
confessorum ad introitum : Mon. Neap. Arch. I
1, a. 703 aut 748, 5, 8 per curte de luperisi in
(subaud. festivitate) sancti Sebastiani porca­
strum I ; abund. in locut. ad vicem in (cf. Lex
s. vv. recompensatio, vicis) : Mon. Neap. Arch.
I 1, a. 943, 144, 4 propter quod ad vicem in commutationis recompensationisque accepi a vobis
hoc est integras sex uncias vestras. — Coniung.
cum adv., ante : Paul. diac. Exp. 100, 2, 33
unus magister vadat in ante, alter magister vadat
in medio ; antea, sensu temp., postea : Cartm.
595, 1, 7 Martine, trade … ad Albergam de
quarta portione omnium rerum quae nunc habes
aut inantea aquistare potueris : Mon. Neap.
Arch. I 1, a. 946, 162, 1 concessimus … omnes
servos … cum uxoribus suis livere femine quod
usque modo sivi tulerunt vel habuerunt aut in
antea tulerint ; n. locutt. da inde in antea, post­
hac : Mon. Neap. Arch. IV, a. 1016, 90, 15 dividamus illes (scil. castaneas) da inde in antea per
medietate ; in dinuo (pro denuo) : Lex Rom.
Raet. 318, 17 ipsa causa ipse homo in dinuo
agat ; in supra, de tempore : Mon. Neap. Arch. I
2, a. 955, 40, 9 si nobis non placuerit da ipsi
decem anni in supra cui ipsum fundum dare
volueritis licentiam abeamus ; in tantum, abund. :
Pass. Max. Cum. pr. 319, 1, 6 in tantum enim
diabolus expanderat crines ut Christi fidem de
omnibus terrae terminis deleret. — Cum abl., per :
Mon. Neap. Arch. I 1, a. 938, 110, 9 chartula …
nullam in se habeat rovorem firmitatis ; pro : Cass.
Var. 66, 22 damus in aeneo compendio aureum
munus ; ex : Rath. Prael. 268 C 12 in animo
excedit dictum : « Quos Deus coniunxit, homo
non separet » ? ; de statu, cum locorum nominibus, pro casu gen. : Paul. diac. Hist. Lang. 164,
11 Godscalcus … in Benevento dux factus est :
Cap. Aquil. 16, 4 nupcie facte sunt in Cana ; de
statu, transl. : Cod. Car. 448, 22 licet enim spiritualiter … simus semper in Domino : Pass.
Urb. I 11, 2, 35 totiens damnati proscriptionibus
in impudentia perduratis ; de directione : Paul.
diac. Hist. Lang. 94, 3 clamorem in caelo dederunt ; de motu, proprie : Ps. Ambr. Gerv. 745
B 14 post septem vero dies, praecipitatus a diabolo in flumine, exspiravit : Vita Exup. 1149, 2,
20 fecerunt illum (scil. sanctum Exuperantium)
abduci in conspectu sui Principis : Cap. Virceb.
303, 17 perrexit in monte Oliveti : Ioh. Archic.
197, 18 ascendit ad legendum in grado : Mir.
Anast. 234, 14 (diabolus) immisit se in puella :
Chron. Alt. 11, 30 Deus revelavit ut in Trie­
stina destructa civitate venirent : Quaest.
Mon. 590, 2 homo … comprehendatur et mittatur in carcere : Pass. Magni 715, 2, 3 venerunt
in vicesimo quinto milliario a civitate ; item,
transl. : Pass. Vig. 167, 2, 17 transcripta sancti
viri gesta de latino sermone in graeco : Lex
Rom. Raet. 364, 10 mortuo patre licet filiis res
suas de qualecumque homine … in suo dominio
revocare : 407, 2 si … servus in culpa ceciderit :
Quaest. Mon. 591, 22 si homo mallaverit quod
in sua potestate venisset aliqua res furtiva :
Rath. Prael. 258 C 11 in eorum numero currere
magnopere vitemus, qui firmaverunt sibi sermones, sermones malignos ; item, pro dat. : Ioh.
Archic. 216, 21 ne superveniat in illis illud,
quod egregius praedicatur praedixit : Mon.
Neap. Arch. I 1, a. 946, 159, 4 campum cum
nominata corrigia omnibusque eis pertinentibus
rebertantur et sint offertum pro mea pariterque
ipsius coniugi et filii mei anime in infirmario
monasterii insule salvatoris ; de actionibus hostilibus vel benevolis erga alqm gestis : Ios. Fl.
Apion. 117, 2 huic quisque non oboedit supplicio subiacebit tamquam qui in ipso deo impie
gesserit : Cass. Hist. 62, 26 omnis … vox impia
quae in Filio dici praesumitur, ad Patrem quoque
refertur : Ep. Lang. 695, 27 quod ille in capite,
hoc iste videtur exercuisse in corpore : Paul.
diac. Hist. Lang. 140, 4 de clementia Grimualdi
regis in Unulfo : Paul. diac. Exp. 54, 1, 46 non
talia debes agere per tuam iram in fratre tuo :
Concord. 240, 16 si quis homicidium absconse
penetraverit (pro perpetraverit) in barone : Bert.
Barth. Lip. 41 A 17 ea, quae lucis sunt, operatus
est in his, qui illuminati non erant : Ioh. viii 234,
34 tantum scelus et iniuriam pro hac re in sede
16
paschalis smiraglia
apostolica commisisti ; de relatione : Pass.
Eut. 46, 2, 64 multi crediderunt in Christo :
Pass. Urb. I 12, 2, 54 similes illis (scil. simulacris) fiant qui faciunt ea et omnes qui confidunt
in eis : Sacr. Gel. 79, 16 ut … accepta remissione omnium peccatorum digni inveniantur in
Christo : Pass. Reg. 231, 2, 50 eremiticam in
Domino laudabiliter elegit vitam ducere : Steph.
iv 973 C 5 Stephanus episcopus … dilecto in
Domino filio Ingoaldo : Ioh. viii 10, 6 optamus
sanctitatem tuam in Christo bene valere : Petr.
subd. Iul. 878, 56 in Christi fide spiritualiter
sum renata ; de limitatione : Mart. Hier. 95, 3
in eodem loco dedicatio basilicae s. Petri apo­
stoli ubi ipse venerabilis pater requiescit in corpore : Anast. Hyp. 685 D 11 Iulianum illum
famosum et vere sapientem in malis : Anast.
Vita Bas. 395 A 7 vacans autem in mathematicis
quinquennio, fructificabat plurimum in philosophica disciplina : Arder. 470, 22 (Landolfus
princeps) sapiens in verbis … prudens in operibus … extitit ; de argumento : Ioh. Archic. 215,
16 Leo papa … opuscola in canonica institutione loculentissima ededit : Paul. diac.
Exp. 99, 1, 27 non eadem dicit in numero correptionis ; de fine : Cass. Var. 49, 27 cum nostra
humanitas locum munificentiae videatur exquirere … quanto magis in utilitate rei publicae
delectatur expendere, ubi quidquid tribuitur,
donantis utilitas duplicatur : Ps. Ambr. Gerv.
744 A 6 in nomine eorum (scil. martyrum)
Ecclesiam fabricabis : Sacr. Gel. 44, 26 Deus,
qui in alimento corporis humani frugum copiam
terram producere iussisti : Paul. diac. Hist.
Lang. 111, 3 nuntiantes ... adesse exercitum in
solatio eorum : Steph. iv 977 C 5 nulli unquam
liceat … ex ipsis locis, fundis et casalibus, quae
a nobis confirmata (sunt)… in usu et utilitate
sancti monasterii, penitus auferre : Anast. Vita
Ioh. El. 498, 2, 54 correctiores et delectabiles
historiae … quae scriptae non sunt ab optimis
viris in laudibus … beatissimi Ioannis : Bert.
Barth. Lip. 40 A 18 alius igitur Apostolorum hic,
alius vero alibi percepit partem orbis, in praedicatione Dei cognitionis ; de tempore, n. etiam
locutt. adv. : Cass. Var. 67, 16 celsitudo tua
faciat ammoneri ne in hoc biennii spatio quicquam de credita summa existiment postulandum : Resurr. 23 quid faciat … arbor ut in glacie nigreis pubescat olivis : Lex Rom.
Raet. 391, 1 qui in civitatem inabitant, licet ei
(v. l. eis) in terra publica sibi domum edificare et
postea in perpetuo securus possidere : Vita
Exup. 1149, 1, 23 fili mi, … contendo, ut tu
vivas in annis multis, et Deum colas meo more :
Cartm. 596, 1, 15 si amodo unquam in tempore
habeatis … causare tu aut tui heredes contra
illum : Ioh. Archic. 214, 29 septemanarius qui
ingreditur in quoquina in die dominica ingreditur : Paul. diac. Exp. 132, 1, 35 si in die non
cantaberis : Chron. Alt. 18, 13 interfectus est
Petrus dux … in mense Augusti ; pro acc. : Ioh.
Archic. 194, 21 si autem evenerit ut vigilie
natales Domini sabbato incurrant, praecedente
ebdomada omnem celebrationem vel ordinationem quam diximus usque in sabbato consumentur ; de modo vel ratione : Cass. Var. 30, 5
quid enim gratius quam videre crescere publicum decus, ubi omnium utilitas in generalitate
(= universe) concluditur : Pass. Reg. 231, 2, 45
in osculo sancto se invicem salutantes : Paul.
diac. Exp. 36, 1, 20 ille vero qui est inquietus
mente et inquietus corpore, dividitur in duobus
modis. Est inquietus mente et inquietus corpore,
causa oboedientiae. Et est alter inquietus mente
et inquietus corpore, sed tamen ex delectatione
mentis oboedit : Anast. Barth. 735 A 9 (sanctus
Bartholomeus) susceptus praeclare cum multis
luminaribus, odoribus atque hymnis ; cunctis
etiam, qui illic aderant, ei obviam in exsultatione procedentibus : Vita Syri 481, 1, 56 cuius
(scil. sancti Syri) vitam … meo Notario scribendam notavi ; non in sublimitate, aut fallaci
verborum adulatione … sed tantummodo in simplicitate sermonum : Bert. Barth. Lip. 41 A 17 o
opus magnificum ! Mota est enim in impetu arca
de regionibus Armeniae : Rath. Prael. 285 B 6
ministros et consiliarios … elige … qui te scilicet corripiant in misericordia et increpent : 302
B 2 praelaturam in sollicitudine administrantes,
… aliquem non timeremus ; item, n. locutt. :
Cass. Var. 126, 17 censemus, ut quicquid … de
causis memorati supplicantis accepit, … in
duplo ei cogatur exsolvere : Lex Rom.
Raet. 428, 21 manifestum furtum in quadrublo
(sic) solvat et ipsam rem, quam involavit, in
caput conponat : 355, 23 quicumque ingenuus
homo … post quantumcumque tempore in patria
sua reversus fuerit, liceat ei omnem suam facultatem … in integro (= omnino) recipere : Paul.
diac. Exp. 121, 2, 4 si Christus fuisset nunc in
carne sicut in tempore apostolorum : 19, 2, 41
qualitas namque et quantitas, si in malo (= in
malam partem) est, tunc est proprium hominis :
Steph. v 795 A 9 si quis … hoc nostrae auctoritatis et apostolicae confirmationis privilegium in
lexicon
toto vel ex parte transgredi conatus fuerit …
sciat se a Deo Patre … excommunicatum :
Anast. Vita Ioh. El. 508, 1, 28 gyrabam cum ea
(scil. puella) in simplici corde, exposcens modicum sumptum, quatenus introducerem eam in
monasterium : Petr. subd. Agripp. 113, 22
prope est Dominus omnibus invocantibus eum
in veritate : Mon. Neap. Arch. IV, a. 1018, 124,
12 damnum qualem exinde vobis venerit …
re­staurare vos promittimus in duplo de ipsis nostris hereditatibus et substantiis ; de instrumento :
Cass. Inst. 111, 13 abstracta enim quantitas dicitur, quam intellectu a materia separantes vel ab
aliis accidentibus … in sola ratiocinatione tractamus : Sacr. Gel. 74, 28 post haec miscis balsamum cum alio oleo et benedicis crisma in his
verbis : Ioh. Archic. 197, 28-29 suscipit eum
(scil. evangelium) subdiaconus tenens ipsum in
manibus ante pectus suum : Paul. diac. Hist.
Lang. 120, 24 Childepertus … in veneno extinguitur : Paul. diac. Exp. 21, 1, 8 locutus est
Deus in Filio, idest per Filium : Vita Leuc. 670,
6, 19 omnes … coeperunt in psalmis et hymnis
et canticis perseverare Domino : Rath. Prael.
226 C 11 Dominus … visitat in virga iniquitates
eorum (scil. peccatorum) et in verberibus peccata eorum ; de mensura : Cass. Var. 52, 27 in
qualitate est, non in quantitate peccatum …
imperium, si in parvo contemnitur, in omni parte
violatur ; de materia : Paul. diac. Hist. Lang.
150, 23 auferentes quoque praedam nimiam et
omne illud … ornatum in aere et diversis speciebus : Mon. Neap. Arch. IV, a. 1016, 103, 26 per
omni annue … dare debeamus in auro tare unum
bonum ; de causa : Ps. Greg. Concord. 671 A 9
omnipotens Deus omnium naturarum creator est
et omnis natura, in eo quod natura, bona est :
Paul. diac. Exp. 103, 2, 5 si semel et pro ebrietate hoc fecit, in leviori culpa excommunicetur :
Steph. v 794 A 1 ideo voluntati vestrae in hoc
parere distulimus, ne Augustalis animus durissime hoc … perciperet : Anast. Vita Bas. 300 A
14 stupefactus autem sacerdos Dei in fide illius,
reversus est cum eis in sanctam civitatem ; de
qualitate : Cartm. 596, 2, 38 tradite pars alteri
inter vos duos libellos in uno tenore ; nota form.,
in Domino salutem vel salutationem : Anast.
Vita Bas. 306 B 15 deosculans honorabiles eius
(scil. sancti Basilii) pedes, dedit illi in Domino
salutationem : Anast. Barth. 729 B 3 sancto ac
venerabili Aioni antistiti Beneventino Anastasius sanctae sedis apostolicae bibliothecarius, in
Domino salutem ; item, in nomine Dei, Christi et
17
sim. : Sacr. Gel. 1, 1 in nomine sanctae Trinitatis incipit liber sacramentorum : Gradi inscr. V,
1608,1 in nomine Domini Tertius votum solvit :
Rath. Opusc. 599 B 1 in nomine sanctae et individuae Trinitatis Hotho divina favente clementia
imperator Augustus : Mon. Neap. Arch. I 2,
a. 975, 239, 4 nos Marinus in Dei nomine eminentissimus consul et dux : Pass. Vict. Ass. 669,
2, 10 hominem venite et videte, qui mihi tribuit
loquelam in nomine omnium Conditoris rerum :
Pass. Ptol. 749, 2, 8 omnes infirmitates in
Christi nomine solo sermone pellebat. — Cum
acc., pro dat. : Paul. diac. Exp. 150, 1, 31
donare debet rem suam aut pauperibus aut in
monasterium ; de statu, pro abl. : Ioh. Archic.
206, 14 sacerdus … stat in locum suum : Lex
Rom. Raet. 427, 26 uxorem suam homo …
occidere potest, si illum, qui eam adulterabat, in
domum suam potuerit invenire : Concord. 271,
26 in anteriorem aedictum legitur : Paul. diac.
Hist. Lang. 72, 12 in Constantinopolim leonem
occidit : 121, 11 signum sanguineum in caelum
apparuisse visum est : Mon. Neap. Arch. I 1,
a. 916, 21, 12 nomini meo (= nomen meum) in
sacros dypticos vestros scribsistis : I 1, a. 936,
86, 3 regia qui in ipsum parietem esse videtur :
Petr. subd. Chron. 166, 2 fecit basilicas IIII,
unam … iuxta sanctum Fortunatum et aliam in
civitatem ; item, transl. : Kal. Leon. 341, 16 fuit­
que (Anselmus) in exilium : Lex Rom.
Raet. 407, 21 si ipse homo in egritudinem fuerit : 414, 10 si … in ipsam gubernationem ipse
tutor stare voluerit : Mir. Anast. 235, 5 (episcopus) coepit ibi esse in orationem : Mon. Neap.
Arch. I 1, a. 703 aut 748, 3, 6 vere manentem
hunc docomentum in … firmitatem : I 1, a. 930,
51, 10 ipse vobis posterisque vestris omnibus
diebus vite sue in ovedientiam et servitium esse
debeat ; de motu, abund. : Ios. Fl. Apion. 10, 14
mittunt … in Hierosolymam conscribentes a
patre nomen nuptae : de fine : Ioh. Archic. 203,
21 accipe … salem sapientie propitiatus in vitam
eternam : Rath. Prael. 152 C 9 succus radicis
eidem in haustum aegro tribuatur : 225 D 8
assume in cautelam tuae actionis (= considera,
ut cautus in actione sis) arcam etiam Testamenti ; item, transl. : Chron. Alt. 20, 29
Ursus … canonice et religiosissime electum
(sic) fuit in Gradensem patriarcha (v. l. patriarchatum) ; de relatione : Rath. Prael. 271 C 2
veracissime sit dictum in causam eiusdem negotii « Mortem languenti, qui cum potuit non abstulit, inflixit » : Mon. Neap. Arch. I 1, a. 928,
18
paschalis smiraglia
45, 16 si … ego vel mei heredes … in aliquid
offenderimus per quovis modum ; de tempore,
pro abl. : Lex Rom. Raet. 427, 21 qui servum
suum ingenuum dimittere voluit, aut in die
Dominico aut in festivitatem sanctorum hoc
faciatur : Ioh. Archic. 202, 26 in Domini natalem : Cap. Fuld. 437, 7 de circumcisione in
octabas Domini : Cap. Aquil. 9, 4 in Natalem
sancti Estephani : Chron. Alt. 11, 8 in illum
vero annum fuit heurus ; item, cum usque
coniung. : Ioh. Archic. 194, 15 usque in Domini
natalem : Dion. Pasch. 500 A 4 computa a primo
anno usque in quem volueris, ut puta, in X
annum ; de pretio : Mon. Neap. Arch. IV,
a. 1012, 54, 23 illud vendere in memorati tari
biginti tres ; de modo : Cass. Var. 71, 22 sirenas
in miraculum (= mirabiliter) cantasse curiosa
prodit antiquitas : Anast. Vita Bas. 310 C 3
honorabilis Ephraem … una cum abbate qui
cum illo erat communicavit in sanctas manus
eius : Rath. Prael. 197 D 11 Petrus apostolus
Saram in exemplum trahit, cum te, quid facere
deberes, monere voluisset : Steph. iv 974 C 1
confirmamus autem vobis … fundum Acutianum …cum finibus et appendicibus suis in integrum (= omnino) ; de instrumento : Rath. Prael.
306 D 4 multi enim hoc aspero verbo perterriti … capti sunt in muscipulam venantium.
ina - Paul. diac. Fest. 92, 31 ilia dicta ab -a,
quae pars chartae est tenuissima.
inabsconse - absconse, clam : Concord.
246, 1 non convenit … ut homo noctis tempore
in curtem alterius ingrediatur silentio aut -e.
inactus - infectus : Rath. Prael. 221 D 2
desidia etiam temperantia vult nonnunquam
videri ; videlicet cum quid praecipitanter agere
vitamus, sed id moderari per discretionem nescimus ; ea etiam quae agenda erant, minus providi,
desidiose -a dimittimus, dumque vitium metuimus, vitium incurrimus.
inadiuvatus - non auctus (cf. Thes. s.v.) :
Cass. Var. 102, 31 quemadmodum saxa incolumia permanerent, si semper -a decoquerent (in
Vulcano) ?
inaemitabilis - v. A2 inimitabilis.
inaestimabilis - v. A2 inestimabilis.
inambiguus - de fide, pura, sine dubiis :
Anast. Vita Ioh. El. 516, 1, 55 (mulier) fidem
-am sumens, ad sanctum cursim pervenit et
pedes eius comprehendens, cum lacrymis multis
clamabat.
inaptus - v. A2 ineptus.
inamissibiliter - inamissibili modo : Cod.
Car. 435, 21 quem (scil. hominem) -r et aeternaliter (Christus) sumpsit ex virgine.
inantea - v. Lx antea ; A1 et A2 in.
inantecedo - Gl. Plac. 14, 1, 26 ante me
fugit dicimus non ‘abante me’ ; nam praepositio
praepositioni adiungitur imprudenter, sic et antevadit quasi antecedit. Nam ut non possum dicere
‘-it’, ‘inantevadit’, ita et ‘abante me fugit’.
inantesto - v. Lx, A1 et A2 inantisto.
inantevado - Gl. Plac. 14, 1, 27 ante me
fugit dicimus non ‘abante me’ ; nam praepositio
praepositioni adiungitur imprudenter, sic et antevadit quasi antecedit. Nam ut non possum dicere
‘inantecedit’, ‘-it’, ita et ‘abante me fugit’.
inantisto - -tes- Mon. Neap. Arch. I 1,
a. 820, 7, 4.
inardesco - transl., seq. ad cum acc. : Cass.
Var. 337, 23 nolite -ere ad praesumptiones illicitas.
inargentatus - -gin- inf. — Acc. sing. masc.
-gintatu Mon. Neap. Arch. II, a. 991, 110, 6.
inargintatus - v. A1 et A2 inargentatus.
inauditus - in malam partem, nefarius :
Rath. Prael. 271 B 14-15 adhuc eis (scil. epi­
scopis) imminet deterius, si ... unum quemlibet
... eorum consortem ... permittant ore pessimi et
-i generis silentio infelicissime per quemdam
eiusdem ordinis obturato, coram suis a quolibet
strangulari. — Neutr. pl. -a, subst. : Petr. subd.
Iul. 879, 66 talis est prorsus natura impia faeminarum, quae semper quietis impatientes, vana
excogitant, impia perspectant, -a exercent.
inavarus - non avarus : Cass. Var. 13, 2 civilia iura custodiens, publica privataque commoda
-us arbiter aestimabas : 183, 18 ad comitivam
patrimonii nostri te ... promovemus, ut -um iudicem palatia nostra testentur.
inbarbaresco - v. A2 imbarbaresco.
inbarbis - v. A2 imberbis.
inbecillus - v. A2 imbecillus.
inbellia - v. A2 imbellia.
inbenio - v. Lx, A1 et A2 invenio.
inbentaneus - v. A2 inventaneus.
inbubino - v. A2 imbubino.
inbulbito - v. A2 imbulbito.
inbuo - v. Lx et A2 imbuo.
inbutio - v. A2 imbutio.
inbutus - v. A1 imbutus.
incaespitator - -ce- Gl. Ber. 393, 5
incaestum - v. A2 incestum.
incantacio - v. A2 incantatio.
incantatio - -aci- Lex Rom. Raet. 371, 20.
lexicon
incantator - domitor : Rath. Prael. 271
B 14-15 Psylli in Africa, Marsi fuerunt in Italia -es serpentium, qui eos aut interficiebant, aut
nocere non sinebant.
incapabilis - -pi- inf. — Neutr. pl. -ia,
subst. : Rath. Prael. 177 B 2 sunt qui facillime
capiunt, difficillime amittunt ... Caeteris vero
pro captu singulorum et varietate intellectuum
moderari debere noveris et praecepta disciplinarum, ne, si -pibilia eis velis ingerere doctrinarum, profundius caecitatis incidant gurgustium.
incapibilis - v. A2 incapabilis.
incarnatio - n. locut. per -em misterii pro
per -is misterium : Paul. diac. Exp. 107, 1, 13
per -em misterii humanum genus redemit.
incautus - subst., sensu mor. : Resurr. 382
dum paeniteri licet, prius quam terminus aevi
occupet -os, … carae vigilate saluti.
incedo - transl. : Cass. Inst. 59, 18 Hieronymus … gentilium exempla dulcissima varietate permiscuit … et per diversa disputationum
genera disertus semper et aequalis -ens : Cass.
Var. 26, 26 per medium iustitiae tramitem moderatus -e, ut nec calumnia innocentes graves nec
iustis petitionibus retentatores exoneres : Nic.
I 289, 30 desinat calcare semitam iniquitatis
et per iustitiae iter -ens ad castra Dominica …
securus perveniat.
incendium - abl. sing. -um Lex Rom.
Raet. 359, 26. — Transl., sensu mor. : Sacr.
Gel. 48, 1 Deus, … quaesumus ut nos … criminum flammas operumque carnalium -a superantes, hymnum tibi debitum … reddamus.
— Aeternum -um vel aeterna gehennae -a, de
inferni poenis : Sacr. Gel. 164, 18 Deus, …
concede propitius ut … intercessionibus eius
(scil. sancti Laurentii) ab aeternis gehennae -is
liberemur : Ioh. xii 1017 C 13 si … contra hanc
nostram apostolicam praeceptionem adire praesumpserit, sciat se … cum omnibusque impiis
aeterno -o … condemnatum.
incendo - coni. pf. -diderit Lex Rom.
Raet. 417, 24. — Cum dupl. acc. : Romae
inscr. VIII, 23360, 8 -is varios viscera nostra
focos.
incennium - munus, donum (cf. adn. ad
loc.) : Chron. Alt. 10, 23 per cyrographum
scriptum precepit, ut omnique annum in festivitate (sancti Laurencii) item ecclesiis per -is
nunciaret et commestionis plebanis faceret.
incensitus - rusticus censui obnoxius :
Rath. Opusc. 600 C 2 sed si quid perperam vel
a massariis vel a castellanis, vel a plectitiis, vel
19
-is, vel a commodatis, vel clericis, vel famulis
ipsius fuerit actum … sit iuste et legaliter emendatum.
inceptivus - de syllaba in initio alcis vocis
posita : Paul. diac. Spec. 627, 2 modus tertiae
iam formae a nobis dicendus est, cuius -a semper syllaba gemella est.
incespitator - v. A2 incaespitator.
incesso - ind. praes. 3a pers. pl. -ant inf. —
Gl. Plac. 25, 1, 35 -ant accusant.
incestum - -cae- inf. — Gl. Plac. 24, 2,
5 incae-um puto A litteram debere retinere ...
Caestum dicunt zonam pelliceam Veneris, quae
legitimas nuptias ligat ; si quis igitur alieni legitimique matrimonii iura violaverit, in caestum
dicitur admisisse, id est quasi castitatis vinculum zonamque Veneris violasse.
incestuositas - de illicito concubitu : Rath.
Opusc. 592 C 8 et alia huiusmodi innumera (vitia
sunt) quae non levius quam cohabitatio mulierum et fornicatio vel adulterium, -s naturae ipsi
quoque adversa, canonica feriuntur machaera :
620 B 2 hoc ita se habente cum hypocrisis et -s
longe praecellant alia in scelere crimina, eo caetera sunt graviora, quo magis publica.
incestus - Paul. diac. Fest. 95, 11 -us
a Graeco trahitur. Nam illi facinus dicunt
ἀνήκεστον.
inchoo - -coo Sacr. Greg. 25, 22 : Cap.
Neap. 430, 120 : Paul. diac. Hist. Lang. 114, 6,
-quoo Mon. Neap. Arch. I 2, a. 955, 36, 27. —
Coni. pf. -aberit Paul. diac. Exp. 81, 1, 4. —
Paul. diac. Fest. 95, 4 -are videtur ex Graeco
originem trahere, quod Hesiodus (Theogn. 116)
omnium rerum initium esse dixerit chaos. — De
littera in initio vocis posita : Petr. Pis. Gramm.
165, 29 apud antiquissimos « met » fuit, sed
posteri grammatici videntes quod in pronomine
nulla alia pars erat ab m -ans in t desinens, non
rectum illis visum est. — In finibus describendis, initium capere : Paul. diac. Hist. Lang. 82,
18 Lucania ... a Silere fluvio -at. — -ans, subst.,
tiro : Cass. Var. 327, 7 modo parcite diserti,
favete potius -antes.
incicur - -cor inf. — Paul. diac. Fest. 95,
23 -corem inmansuetum et ferum ; Pacuvius
(trag. 386) : ‘Reprime -corem iracundiam’.
1 incĭdo - cadere intus, de flumine, cum acc.
sine praep. : Cass. Var. 343, 19 Addua fluvius …
impetu vastissimi aequoris undas -it.
2 incīdo - transl. : Lib. Sacr. 85, 1, 27
Deus omnipotens, qui concreta humani pectoris
20
paschalis smiraglia
vulnera studio pietatis -is, respice ad infirmitatem mentis nostrae.
inciens - Paul. diac. Fest. 87, 2 gravida est,
quae iam gravatur conceptu ; praegnans velut
occupata in generando, quod conceperit ; -ens,
propinqua partui, quod incitatus sit fetus eius.
incipio - ind. praes. 3a pers. pl. -it Lex Rom.
Raet. 403, 17, -cepsit pro -ceperit Paul. diac.
Fest. 95, 19. — -it, seq. de cum abl. (subaud.
sermo vel verbum dicendi) : Ioh. Archic. 213,
1 item -it de convivio sive prandio atque coenis monachorum qualiter in monastiria … est
consuetudo : Quaest. mon. 592, 43 -it de etate.
incito - excito : Cass. Var. 25, 14 comperimus … seditiones turbulentas a quibusdam scelestissimis -ari.
incircumscribtus - v. A2 incircumscriptus.
incircumscriptus - -bt- Paul. diac.
Exp. 51, 2, 6.
inclaudibilis - Gl. Plac. 24, 2, 20 inclaudicabilis et inclausibilis : inclaudicabilis ad pedem
refert, inclausibilis ad locum ; -is vero inrationabile.
inclaudicabilis - Gl. Plac. 24, 2, 18 -is et
inclausibilis : -is ad pedem refert, inclausibilis
ad locum ; inclaudibilis vero inrationabile.
inclaudo - v. Lx, A1 et A2 includo.
inclausibilis - Gl. Plac. 24, 2, 18 inclaudicabilis et -is : inclaudicabilis ad pedem refert, -is
ad locum ; inclaudibilis vero inrationabile.
inclino - abs., sensu refl., ital. inchinarsi :
Ioh. Archic. 199, 37 -ent iterum diaconi et clerus cum omni populo. — Transl., alqm -are, ei
persuadere : Anast. Vita Bas. 297 A 12 requirebat vero et praeceptorem suum Eubulum … ad
trahendum eum et -andum immaculatae fidei ;
inducere, flectere : Anast. Vita Ioh. El. 511, 2,
11 senex quidam … voluit tentare eum, si posset verbis suaderi, et ad scandalum facile -ari :
Ioh. xii 1024 A 7 -ti precibus vestris, per huius
apostolici privilegii seriem suprascripta omnia
immobilia loca … in perpetuum vobis ve­strisque
successoribus concedimus. — -ari, retrocedere,
longe ire : Conc. Rom. 826, 567, 9 qui per pietatis viscera citius ad ignoscendum flectitur, sed
nunquam plus quam decet ignoscens ab arte rectitudinis -atur.
inclitus (-ly-) - Paul. diac. Fest. 48, 17
clutum Graeci κλυτόν dicunt. Unde accepta
praepositione fit -lytus : Gl. Ber. 369, 3 ‘-us’
grecum est ; nam Greci ‘clyton’ dicunt gloriosum. — Integer, nota form. totus et -us : Mon.
Neap. Arch. II, a. 982, 26, 15 terra … tota et -a
offeruimus in superdicta ecclesia : IV, a. 1019,
128, 22 res per iamdicti finis et mensurie tota et
-a cum bice de via sua nobis … datum fuit. —
Hon. tit., de Romanorum imperatore : Cass. Var.
232, 6 ad serenitatem vestram (scil. Iustinum
imperatorem) … legatos nostros aestimavimus
esse dirigendos, ut amicitiam nobis illis pactis
… concedatis, quas cum divae memoriae domno
avo nostro -clytos decessores vestros constat
habuisse ; de rege : Cass. Var. 319, 11 nostrum
per omnia pollicemur imperium, quale Gothos
habere deceat post -um Theodoricum.
includo (-lau-) - endocl- inf. — Gl. Philox.
192, 1, 22 endoclusa : ἐγκεκλεισμένη. — Seq.
de (pro in ?) cum abl. : Brev. Hieros. 111, 103
ibi est illa virga -clausa de arco. — Comprehendere : Boeth. Diff. top. 1185 C 15 in hac igitur argumentatione propositio quidem maxima
non videtur -sa, sed argumentationi vires ipsa
maxima subministrat. — Circumdare, sensu
militari : Rath. Prael. 299 B 13 ipse (scil. Deus)
dimicat, ipse obsidetur, ipse -itur, ipse assistit,
ipse murorum septa defendit et victoria nobis
cedit. — Part. pf. -sus, subst., captivus : Cass.
Var. 354, 24 exite, -si, vicina morte semper pallentes ; redite ad lucem, quos caligantes tenebrae
possidebant.
inclusio - obsidio : Cass. Var. 309, 23 ita
enim de divino speramus auxilio, ut (Urbs) quae
semper fuit libera, nullius -is decoloretur iniuria.
inclytus - v. Lx, A1 et A2 inclitus.
incoepio - v. A1 incipio.
incolatus - de vita terrena : Vita Apian. 324,
1, 49 sancti vero, dum in hac infelicis -us miseria vivunt, omnia terrena postponunt, transitoria
contemnunt : Rath. Prael. 331 A 4 laetus es ? Utinam in Deo. Tristis es ? Utinam esses pro -u tuo.
incolomis - v. A1 et A2 incolumis.
incolomitas - v. A1 et A2 incolumitas.
incolumis - -lom- Paul. diac. Exp. 76,
1, 27 : inf. — Sensu spirit : Sacr. Gel. 72, 23
Domine, … tua pietate concedas, ut (familia
tua) per multa curricula annorum salva et -lomis
munera sua tibi Domino mereatur offerre.
incolumitas - -lom- inf. — Sensu spirit. :
Lib. Sacr. 92, 1, 25 suscipe, sancta Trinitas,
hanc oblationem quam tibi offerimus … pro
salute et -lomitate famulorum famularumque
tuarum … ut te miserante remissionem omnium
peccatorum … percipere mereantur.
incombustus - non combustus : Anast. Vita
Ioh. El. 515, 1, 12 Deus rubum custodivit -um
ab igne.
lexicon
incomes - Paul. diac. Fest. 95, 29 -item
sine comite.
incomparabilis - -con- Benev. inscr.
2022b, 6 : Clus. inscr. 2554, 5.
incomparabilitas - quod incomparabile
est. : Ps. Greg. In I Reg. 67 A 5 infirma est
omnis fortitudo hominis in comparatione deitatis. Quo tamen in loco assertio divinitatis non
probat excellentiam operis, sed -s fortitudinis
ostendit veritatem deitatis.
incompetens - Paul. diac. Exp. 137, 2, 42
horis -ibus id est horis inaptis. Iste sunt hore -es,
quibus vacant fratres lectioni.
incompositus - sensu mor. : Pass. Martinae 11, 4, 13 oportet enim me pro Christo
adversum -um sustinere et mendacem dominum,
et confundere pestiferum et indignum imperio
Alexandrum, ut victrix Salvatori nostro Iesu
Christo assistam.
incomprehensibilis - -conpreaen- Paul.
diac. Exp. 75, 2, 20. — De natura Dei : Anast.
Hippol. 668 B 9 divinitas enim, ut erat ante
incarnationem, est et post incarnationem, secundum naturam infinita, -is, impassibilis, incomparabilis, inconvertibilis.
inconcusse - immobiliter : Cass. Var. 34,
10 cum subiecta unda praecipitet cursum, supra
maris tergum navigium stare constat infixum
miroque modo natantia -e retinentur, dum innumeris motibus unda rapiatur.
inconcussus - salvus, incolumis : Cass. Var.
153, 18 obtulisti oculis nostris subito classeam
silvam, domos aquatiles, exercituales pedes, qui
nullo labore deficiant, sed -os homines ad destinata perducant.
inconfusus - in re theolog., de natura
Christi, gr. ἀσύγχυτος : Anast. Hippol. 665 A
1 testimonia sacra et divinitus inspirata per quae
liquidius discimus, duas per unitionem -am et
indivisam sicut naturas, ita etiam et duas voluntates, ac duas operationes, aptas et congruentes
naturis, id est divinam et humanam.
incongruo - incongrue : Cass. Var. 5, 28 -o
… nostras de nobis disputationes ingerimus, qui
vestra potius iudicia sustinemus.
inconparabilis - v. A2 incomparabilis.
inconpreaensibilis - v. A2 incomprehensibilis.
inconsecratus - non consecratus : Steph. v
809 C13 cum … plures ecclesias -as, aliquantas
etiam homicidiis perpetratis infectas … reperissem.
21
inconsonantia - de ventis, mutabilitas :
Rath. Prael. 285 C 8 mirari forte aliquem contingat, cum tricipiti voluminum lintre contiguos
proposuerimus aestus tentare … Sed noverit
praeter temporis incongruentiam, etiam aurarum
maxime id expostulasse -am, dum non unum aut
duos tantummodo sed perplures, qui infractis
cautissime scopulis rectam per aequora deducerent puppim, res depoposcit naucleros.
incontencionosus - de re quae in contentione est (cf. adn. ad loc.) : Lex Rom. Raet. 362,
3 omnem rem, qui -a est, antequam eam homo
deliberet, nulla donationem exinde facere non
potest.
inconversibilitas - status eius qui converti
nequit, gr. ἀτρεψία : Anast. Apocr. Ep. 674
B 8 pie confitetur credens, quia propter salutem
nostram et ut ad -em ligaret universitatem, universorum conditor ex sanctissima semper Virgine Maria per conceptionem inviolabilem, sine
conversibilitate substantians sibimet animam
intellectualem cum sensivo corpore, natura factus est homo malitiae alienus.
inconvertibilis - qui ad fidem et bonas operas converti non potest : Rath. Prael. 212 D 1
te -em, diuque infructuosum esse fatetur non
solum suo ore … sed et tua operatione.
inconvincibilis - non convincibilis : Vita
Aspr. 176, 5 sciscitatur … si alicuius novae sectae ratio -is innotesceret.
incoo - v. Lx, A1 et A2 inchoo.
incorporo - de bonis, sensu leg., addere :
Cass. Var. 17, 14 praesenti iussione ­censemus,
ut quidquid a Neoterio prodiga voluntate la­scivo
te non tam comparasse quam subripuisse
cognoscis, -anda (fort. perper. pro -andum) militi
nostro sine aliqua dilatione restituas.
incorrectus - transl., inemendatus, sensu
mor. : Rath. Prael. 213 B 15 crede mihi : si -us
excideris, statim in ignem mitteris. Iam enim
minatus est Paterfamilias dicens : Omnis arbor,
quae non facit fructum bonum, excidetur et in
ignem mittetur (Matth. III, 10).
incorruptibilis - sensu mor., constans,
fidus : Cass. Var. 290, 33 invigilet -is sensus
adversus male consuetas manus : excludatur
undique studium fraudulentum. — Neutr. pl. -ia,
subst. : Anast. Vita Ioh. El. 517, 1, 65 pro corruptibilibus -ia, pro temporalibus aeterna, quae
… praeparavit Deus diligentibus se.
incrasso - v. A2 ingrassor.
incredulitas - sensu Christ., Dei denegatio :
Anast. Vita Ioh. El. 500, 2, 29 si autem ex -e
22
paschalis smiraglia
aut modica fide illud timetis, ne forte multitudo
eorum quibus dantur, superet introitum pecuniarum, ego vestrae pusillae fidei communicari non
patior.
incredulus - sensu Christ., infidelis, paganus : Ps. Greg. Concord. 666 C 10 quosne ergo
ignis futurus probabit, si Deus nec credulos, nec
-os iudicabit ? : Lib. Sacr. 120, 1, 9 Apollinaris
dignissimus presul a principe Petro Ravennam
mittitur Ihesu de nomine -is nuntiare : Pass.
Geront. 461, 3, 8 (Gerontius) cum a multis
exciperetur fidelibus, insidias passus ab -is,
fugam inivit.
increpacio - v. A2 increpatio.
increpatio - -aci- Ioh. viii 302, 18.
increpito - Paul. diac. Fest. 46, 2 creperum
dubium, unde -are dicimus, quia maledicta fere
incerta et dubia sunt.
increpo - Cass. ps. 843 D -are enim dicimus,
quasi de taciturnitate crepare, et in mordacia
dicta prosilire, quod Deus per Scripturas divinas
frequenter facit, cum terrorem eis (scil. hominibus) suae indignationis ostendit. — Obiurgare,
cum dat. : Anast. Vita Bas. 305 B 8 sanctus Dei
ad illum : -at, inquit, tibi Dominus, diabole.
incruentus - -um sacrificium, de missa :
Anast. Vita Bas. 300 D 12 Basilius … postulavit a Deo quo concederet sibi gratiam sapientiae
et intellectus, ut offerret per propria verba sua
-um Deo sacrificium … et post aliquod tempus … inchoavit propria manu scribere missae
my­steria.
incubitus - Gl. Plac. 25, 1, 38 -us dicitur ab
incumbendo sive iacendo sive aliena capiendo.
incudis - v. A2 incus.
inculcator - suasor : Cass. Var. 360, 9 ad utilitates publicas esto sollicitus : iniuncta morali
compulsione procura. Plus agit -r rationis, quam
possit exercere terribilis.
inculco - instare, urgere : Rath. Opusc. 636
B 5 secunda (pars) cum maxime indigeat relevari, mihique necessitas -et huiusmodi, quid
quaeso decernitis fieri ?
incumbo - -it, impers., seq. infin., necesse
est : Cass. Var. 326, 13 -it responsum reddere.
incunctanter - -nta- Ioh. viii 50, 15.
incuntanter - v. A1 et A2 incunctanter.
incurbo - v. A2 incurvo.
incuriositas - neglegentia : Cass. Var. 204,
2 quapropter nostro responde iudicio … ut nec
gentiles sine discussione suscipias nec nostros
ad gentes sub -e transmittas.
incurro - transl., incidere, cum acc. vel abl. :
Cass. Var. 34, 14 talia -erunt, qui (scil. nautae)
se movere non possunt : Lex Rom. Raet. 335,
12 capitale iudicium se esse -urum cognoscat :
377, 16 heredes ipsius, qui culpabilis (= culpabiles) exinde non sunt, nulla calumnia pro illo
crimine non -ant.
incurso - part. praes. -ans, subst., qui aggreditur : Cass. Var. 196, 13 tributa quidem nobis
annua devotione persolvitis … ut vos ab -antium
pravitate defendant qui nostris iussionibus obsecundant.
incursus - transl., sensu spirit. : Sacr. Greg.
52, 29 sit … creatura libera ab omni impugnatoris -u. — Casus, eventus : Rath. Prael. 219 A 11
cum hunc ei miserabilem -um, propter praecipitem cursum, dum cavere ancipitem nescivit
excursum, contigisse noverimus.
incurvatus - pronus : Ioh. Archic. 205, 10
(sacerdotes) -i contra altare ad orientem ador[n]
ant dicentes kyriaeleison.
incurvo - -rb- Paul. diac. Exp. 81, 2, 35.
incus - nom. sing. -udis inf. — Paul. diac.
Fest. 69, 20 excudere, procudere et -cudis ipsa
a caedendo dicta sunt. — In imag. : Pass. Martinae 12, 11, 15 ipsa (scil. Martina) vero sicut
-cudis solida permanet.
indagatio - perscrutatio : Cass. Var. 26,
13-14 voluptuosi pisces campos liquidos trans­
euntes, cavernas suas studiosa -e perquirunt.
indago - -dulgo (fort. perper.) inf. — Gl.
Philox. 197, 1, 3 -dulgo : μήνυμα, περισχή.
indagus ? - Gl. Plac. 24, 2, 13 -us -a -um
participia sunt cum una u tantum (cf. Thes. s.v.).
inde - Petr. Pis. Gramm. 167, 20 significationes adverbiorum multae sunt … aut (adverbia) ordinis, ut … -e. — Coniung. cum praep.
da : Mon. Neap. Arch. IV, a. 1014, 72, 1 et da
-e qualiter (finis) scendit finiendo in partem septemtrionis usque at serra cauditana. — Deinde :
Rath. Prael. 165 A 9 cave ante omnia crudelitatem, -e fraudem, hinc cupiditatem et rapacitatem, non minusque ebrietatem. — Quamobrem,
ea de causa : Resurr. 78 -e magis facinus facile
percrebruit altum : Rath. Prael. 253 A 3 quidam
… pretio, ut moris erat, illectas quadam in civitate hospitio introducebat pellices ; et cum -e
diffamaretur in tantum, ut ignibus dari debere
acclamaretur. — De relatione : Paul. diac.
Exp. 77, 1, 7 sunt multae res, que per regulam
intelleguntur, quamvis non pleniter -e (= de
eis) regula dicat : Rath. Prael. 179 B 6 vestes
lexicon
nequeunt a tineis demoliri ? Scio, inquis, remedium -e (= huius rei).
indebilitatus - debilitatus, debilis : Vita
Valent. Gen. 545, 1, 53 puella quaedam .. ita
erat -a corpore, ut vix quoquam deambulare posset.
indefective - sine fine : Rath. Prael. 234 A
5-6 non dicunt de his qui nos occiderunt ; iam
enim eos in inferno -e cruciari sciunt.
indemnis - nom. pl. masc. -i Mon. Neap.
Arch. I 2, a. 970, 201, 6.
indemnitas - -mpn- Ioh. viii 315, 8.
indempnitas - v. A2 indemnitas.
indepiscor - v. A2 indipiscor.
indibisus - v. A2 indivisus.
indicibiliter - ultra quod dici potest : Rath.
Prael. 245 A 9 -r profuisti mihi.
indicium - nota constr. cum gerund. gen. :
Cass. Var. 68, 34 haec perennitas aquarum
intelligendi praestat -um per igneas terrae venas
occultis meatibus influentem imitus in auras
erumpere excocti fontis inriguam puritatem.
indicnus - v. A2 indignus.
1 indĭco - endodecarit inf. — Gl. Philox.
181, 1, 20 endodecarit : μηνύσει. — Breviter commemorare : Cass. Inst. 55, 2 longum
est illius viri (scil. Sancti Augustini) singula
quaeque memorare, dum de eius opusculis -tis
codex non parvus existat, qui quamlibet dicta
ipsius breviter commemoret tamen in numerosas
progressus est paginas lectionum. — Referre :
Ordo Rom. 118, 28 si quis autem adire voluerit
pontificem … petita ab eo benedictione, discutiatur a nomenclatore vel saccellario causa eius ;
et ipsi -ant pontifici et finiunt.
2 indīco - afferre : Cass. Var. 237, 12 quapropter salutantes veneratione qua dignum est,
quod vobis quidem moerorem possit -ere, transitum gloriosae memoriae domni avi nostri cum
dolore maximo nuntiamus. — Part. pf. -tum,
subst. : Cass. Var. 252, 3 licet propriis frequenter
honoribus et germani tui fueris dignitate laudatus, tamen, quia natura bonorum non expenditur
cum refertur, quasi ad -tum revertimur, de quo
iam praeconia multa sonuerunt.
indictio - acc. sing. -e inf. — In temp. supputatione (cf. Isid. rer. nat. 6) : Anast. Apocr.
Ep. 663 A 7 nobilis ille vir, Kalendis Ianuariis
octavae -is … dormivit in Domino : Mon. Neap.
Arch. I 1, a. 938, 110, 20 quam offertionem a
me facta pretiosum presbyterum et notarium
scribere rogavi per -e suprascriptam undecimam.
23
indigat ? - Gl. Philox. 196, 1, 35 -at (?) :
ἀπελαύνει.
indigeo - abs. : Cass. Var. 383, 24 si nullum
penitus -ere contingeret, locum proinde largitas
non haberet : Paul. diac. Exp. 150, 1, 28 ideo
melius est pro mercede illis tribuas qui plus -et
(= -ent) quam nobis. — Seq. inf. pass. : Cass.
Inst. 48, 21 nam si corpus nostrum -et per membra cognosci, cur lectio cum suis partibus videatur confusa derelinqui ?
indiges - Paul. diac. Fest. 94, 13 -tes dii,
quorum nomina vulgari non licet : 94, 19 -es …
Aeneas ab Ascanio appellatus est, cum pugnans
cum Mezentio nusquam apparuit, in cuius
nomine etiam templum construxit : Gl. Plac.
25, 2, 26 -s dicitur interdum <h>emitheus … ab
indigendo divinitate[m] … ; dicunt etiam quidam -tes deos naturales et caelestes a contrario,
quod nullis indigeant.
indigestus - indigestibilis : An. ex div. 141,
13 cardi natura mordax et sub austera est mollis
frigidus et -us ideo sucus eius alopicias tollit.
indigito - Paul. diac. Fest. 101, 11 -anto
inprecanto (sic).
indignor - cum ex et abl. : Ios. Fl. Apion. 68,
19 tamquam Sole ex eorum vita graviter -ante.
indignus - -icn- Tol. inscr. 684, 5. —
Humil. tit. ecclesiasticorum : Nolae inscr.
1365,1 Adeodatus -us archipresviter : Ben. Mir.
Cyr. 336, 1, 17 ego Benedictus, sanctorum Cyri
et Ioannis -us minister : Mon. Neap. Arch.
IV, a. 1008, 40, 13 ego Albertus -us abbas. —
Subst. : Paul. diac. Hist. Lang. 147, 7 beati
Iohannis basilicam … per viles personas ordinari conspeximus, ita ut indignis et adulteris …
isdem locus venerabilis largiretur. — Seq., ut
cum coni. : Cass. Var. 36, 7 iuvenes nostri, qui
ad exercitum probantur idonei, -um est ut ad
vitam suam disponendam dicantur infirmi ; si
cum coni. : Petr. subd. Chron. 155, 27 Petrus
… asserens se -um si sic crucifigeretur ut Dominus eius.
indiminute - integre, in form. iuris, -e ac
illibate : Steph. v 794 D 16 ecclesiae ... cum
omnibus earum possessionibus per huius apo­
stolici statuti privilegium, -e ac illibate ab omnibus ... sub defensione sanctae sedis apostolicae
habeantur et observentur.
indiminutus - non diminutus (cf. A2 diminuo) : Ioh. viii 72, 18 etiam regem vestrum
admonuimus, ut … omnia privilegii tui iura
perpetua stabilitate et conservare ac -a custodire
procuret.
24
paschalis smiraglia
indipiscor - inde- inf. — Paul. diac.
Fest. 94, 18 inde-i adsequi adipisci : Gl. Plac.
25, 2, 5 inde-i[s] aliquid incipere et perficere ac
potiri.
indireptibilis - gr. ἀνάρπαστος, abreptus
(cf. adn. ad loc.) : Anast. Vita Bas. 303 D 11
heu mihi infelici ! in quod perditionis profundum descendi ! quare nata sum ? vel nata quare
non statim -is facta sum ?
indirumpibilis - gr. ἄρρηκτος, qui dirumpi
non potest : Anast. Hippol. 668 B 6 quanquam
ineffabilis quaedam et -is in unam subsistentiam
utriusque facta sit unitas (subaud. duarum naturarum Christi).
indissimiliter - simili modo : Anast. Vita
Ioh. El. 508, 1, 61 non autem erat iste, de quo
interrogabant eos, sed alius, -r eum similans.
Dixerunt vero eis et mensem et diem obitus
ipsius.
inditus - memoratus : Rath. Prael. 300 C 13
audi et illius eiusdem quo fungeris ordinis servum, id est saepissime hic -um Augustinum :
Time, inquit, mori, si potes non mori.
individuus - -dia pro -dua Gl. Philox. 196,
2, 30. — In re theolog., de Trinitate : Pass. Vict.
Ass. 669, 2, 23 qui … in nomine sanctae et -ae
Trinitatis crediderit, … suum statim cognoverit
factorem.
indivisus - in d- inf., -ibis- Mon. Neap.
Arch. I 2, a. 957, 50, 11. — De hom., seq. a
cum abl. : Cass. Var. 345, 10 omnes a cunctis
casibus suis -os esse voluerunt. — In re theolog.,
de natura Christi : Anast. Hippol. 665 A 1 testimonia sacra et divinitus inspirata per quae liquidius discimus, duas per unitionem inconfusam
et -am sicut naturas, ita etiam et duas voluntates,
ac duas operationes, aptas et congruentes naturis, id est divinam et humanam. — -um, subst.,
de possessionibus nondum divisis : Mon. Neap.
Arch. I 2, a. 957, 60, 1 at bicem commutastitis
mihi et integra tertia tua de integra alia terra que
nominatur campum at nucem qui in d-um reiacent (sic).
indo - -de pro -do inf. — Gl. Philox. 198,
2, 33 -de : ἐντάσσω, ἐβάλλω. — Ostendere :
Enn. Hymn. 67, 13 sed ut profanis -eret /quo
calle conscendant polos, / verus magister actibus / exempla, non verbis dedit.
indoctus - subst. : Cass. Var. 3, 12 loqui
nobis communiter datum est : solus ornatus est,
qui discernit -os.
indoles - Paul. diac. Fest. 403, 6 suboles
ab olescendo, id est crescendo, dictae, ut adole­
scentes quoque et adultae et -es : 94, 12 -es,
incrementum, industria. — Progenies : Cass.
Var. 46, 11 nam quis bonorum -em nesciat esse
Felicem : 83, 10 patres conscripti, … vestra est
-es, quam probamus.
indolis - adi., navus, sedulus : Gl. Philox.
196, 2, 28 -is : ἐπίπονος, σπουδαῖος (?) : 196,
2, 35 -es ἐπίπονοι.
indostruus - v. A2 industrius.
indubitabilis - sensu act., qui non dubitat : Anast. Vita Ioh. El. 516, 2, 33 mulier …
priorem fidem suam -em super animam resumens, arcam a Deo honorati apprehendit.
indubitans - non dubitans, certus : Romae
inscr. II, 4120, 14 -e fide reddite cuncti vota.
indubitanter - sine haesitatione : Cass. Var.
154, 26 -r illi aliquid committitur, qui optime
comprobatur : 275, 1 quos scimus memores
bonorum, -r eis denuo praebemus affectum.
indueor - v. A2 intueor.
indulgencia - v. A2 indulgentia.
indulgentia - -ci- Lex Rom. Raet. 376,
14. — Largitio, donum : Cass. Var. 314, 32 ideo
tales viros his distributionibus adhibete, ut -a
nostra maxime ad illos perveniat qui suis viribus pasci minime potuerunt. — Dominica de
-a, dominica in palmis : Cap. Neap. 428, 69 die
dominica de -a passio domini nostri Ihesu Xri. —
Nota constr. : Anast. Vita Bas. 308 C 6 surge,
mulier, et ego homo sum peccator, necesse
habens -am (= qui -a eget).
indulgeo - ind. praes. 3a pers. pl. -unt Cass.
Hist. 402, 36. — De tributis, condonare : Cass.
Var. 366, 3 illi vel illi, Suevorum incursione
vastatis, fiscum decimae quintae indictionis
serenitas regalis -sit. — Part. pf. -ta, neutr. pl.,
subst., beneficia : Cass. Var. 26, 17 solida laus
est regiae largitatis, quotiens conveniunt -a iudiciis, nec sibi audet casus ascribere, quod bonae
dispositionis librat examen.
indulgo - v. A2 indago.
indultor - largitor : Lib. Sacr. 172, 1, 2
exaudi nos, Domine, bonae lucis -r.
indultus - favor : Cass. Var. 343, 1 quibus -u
regali beneficium praecipimus iugiter custodiri,
ne urbs illa (scil. Comum), positione sua libenter
habitabilis, rarescat incolis.
induo - n. locut. se -i : Paul. diac. Exp. 149,
1, 35 debet se -i suis bonis vestimentis. — Refl. :
Ioh. Archic. 210, 1, 2 -unt sacerdotes una cum
diaconibus vestibus, cum quibus vigiliae celebrantur. — Transl., sensu spirit. : Anast. Vita
Ioh. El. 510, 2, 54 quotquot in Christo baptizati
lexicon
estis, Christum -istis : Anast. Vita Ioh. Cal. 267,
13, 22 Christum meum amans, hoc iugo ipsius
-tus sum.
indupero - v. A2 impero.
induratus - transl., inveteratus : Cass. Var.
194, 3 quanto melius in ipsis cunabulis adhuc
mollia reprimere, quam -a crimina vindicare.
industriose - accurate : Cass. Var. 143, 9
hoc vestra cotis diligenter emundat, hoc vester
splendidissimus pulvis ita -e detergit, ut speculum quoddam virorum faciat ferream lucem.
industriosus - navus : Cass. Var. 262, 11
quidquid enim praecipuum aut -a mittit Campania aut opulenti Brutii … in ornatum pulcherrimae illius venalitatis exponitur ; de reb. : 272, 33
claudantur alibi -is parietibus copiosae deliciae,
captivi teneantur aquatiles greges : hic ubique
sub libertate vivaria sunt.
industrius - -dostruus inf. — Paul. diac.
Fest. 94, 15 -um antiqui dicebant -dostruum,
quasi qui, quicquid ageret, intro strueret et studeret domi : 409, 6 struere antiqui dicebant pro
augere, unde -i.
indutiae - commeatus a rege concessus :
Cass. Var. 90, 28 sacris moenibus iugiter immoranti disponendae utilitatis propriae causa -as
tibi postulas debere concedi : 220, 30 libenter
ergo damus -as discedendi, non ut debeat Roma
deseri, sed ut amplius commendetur absenti. —
Dilatio solvendi tributi : Cass. Var. 361, 10 tempora exactionum statuta serventur ; ita tamen, ut
nullus sub immaturae compulsionis iniuria se
ingemiscat exactum nec iterum sub turpi venalitate -arum largitas damnosa praebeatur. — Cum
abl. : Paul. diac. Exp. 103, 2, 26 debet dare -as
octo diebus, vel quantum necessarium cognoverit esse. V. et induciae Lx et A1.
induviae - Gl. Ber. 39, 2 -as : loricas ; ab
induendo.
ineber - enib- inf., enub- inf. — Paul. diac.
Fest. 67, 10 enubro inhibenti : Gl. Philox. 181,
1, 8 enibrum : πρᾶγμά τι ος (ὡς) ἐπὶ βλάβης :
181, 1, 9 enibra : ἐναντία : 181, 1, 11 : eniber :
ὄρνις πονερά ; Paul. diac. Fest. 97, 12 -ae
aves, quae in auguriis aliquid fieri prohibent ; et
prorsus omnia -a appellantur, quae tardant vel
morantur agentem : Gl. Philox. 197, 1, 19 -a :
ὄρνεον μαντευτικόν.
inedia - in metaph., de divinae gratiae inopia : Rath. Prael. 289 C 16 qui passim prorumpunt pastores vocari, cum nullas vitae pascuas
noverint et dispensatores Dominicae videri
25
volunt substantiae, quos constat -ae peste laborare.
inefficax - seq. gerund. : Rath. Prael. 301 C
12 in acquirendis rebus avaritiae facibus accensi,
congregandis autem virtutum opibus -es et pigri.
— -x est, seq. infin. : Cass. Var. 301, 28 -x est ab
homine exigere quod agnoscitur non habere. —
Qui satiari non potest : Rath. Prael. 235 C 16
quae, rogo, illa beatitudo, quam aliqua -x excruciat cupido ?
inemistultus - v. A2 immusulus.
inemitabilis - v. A2 inimitabilis.
inemptus - transl., incorruptus : Cass. Var.
3, 5 dicta mea … in unum corpus redigere suadebant, ut ventura posteritas et laborum meorum molestias … et sinceris conscientiae -am
dignosceret actionem.
ineo - ind. fut. -hib- Gl. Philox. 198, 1,
35. — Paul. diac. Fest. 98, 2 -it ponitur interdum pro concubitu ; interdum pro invenit, ut -iit
rationem ; interdum pro introit, ut Plautus (inc.
frg. 29) : “ -it te umquam febris ? ”
ineptiunculae - nugae futiles : Rath.
Opusc. 631 A 10 apiculos, vel -as quasdam plus
aloes quam mellis, plus veneni certissimi quam
salutaris antidoti gestantes mihi mittitis.
ineptus - ina- inf. — Paul. diac. Exp. 137,
2, 43 horis incompetentibus id est horis ina-is.
Iste sunt hore incompetentes, quibus vacant
fratres lectioni.
inereo - v. Lx, A1 et A2 inhaereo.
ineriectio - v. A2 interiectio.
inersitudo - v. A2 inertitudo.
inertitudo - -rsi- inf. — Gl. Philox. 197, 1,
25 inersi-o : ἀδρανία.
inesplicabilis - v. A2 inexplicabilis.
inestimabilis (inae-) - -ext- Gl. Philox.
197, 1, 22. — Innumerabilis : Anast. Vita Ioh.
El. 502, 2, 69 inae-i multitudine fugientium a
Persis … adveniente Alexandriam. — Mirus :
Sacr. Gel. 83, 13 apes … -i arte cellolas tenaci
glutino instruunt.
inexecrabilis - v. A2 inexsecrabilis.
inexistentialis - in re theolog., qui non est :
Anast. Hippol. 666 A 8 hi vero, qui nec voluntatem aut operationem in eo (scil. Christo)
confiteri volunt, inessentialem et -em secundum
utramque naturam eius denuntiant.
inexpertus - non spectatus : Cass. Var. 145,
13 qui -o honorem dedimus, meliora tibi probatissimo conferamus.
inexplicabilis - -esp- Serm. Rofil. 382 A
13.
26
paschalis smiraglia
inexploratus - de hom. : Cass. Var. 54, 26
pater … probavit de se tanta, ut eligeretur eius -a
posteritas (ad munus administrandum).
inexsecrabilis - -xe- inf. — Gl. Philox.
197, 1, 37 inexe-e : ἀπευκτόν.
inexsuperabilis - Gl. Plac. 21, 2, 33 exsuperantissimus : -is.
inextimabilis - v. A1 et A2 inestimabilis.
infallibilis - non fallens, certus : Petr. subd.
Iul. 879, 22 quod autem gloriosius est atque -e,
una sola extitit Virgo et mater, quae talem edidit
filium, qui antequam nasceretur, caelum et terram ex nihilo condidit.
infamia - im- Gl. Philox. 194, 1, 12. —
Infamatio, iniuria : Petr. subd. Iul. 879, 62
improba seductrix, … ad haec te tua pertraxit
iniquitas, ut … ad -am deorum, ad ipsum etiam
praecelsum Iovem … devenires !
infans - -ncium Kal. M. Cas. 497, 9. — Pl.,
nom. -is Ioh. Archic. 203, 36, acc. -is 203, 15,
gen. -tum An. ex div. 136, 10 : Sacr. Gel. 10,
19 : Ioh. Archic. 203, 22. — N. locut. -s parvulus, puer recens natus : Lex Rom. Raet. 356,
22 quicumque homo expositum recenti partum
– hoc est -em parvulum quod sui … in platea
ecclesiarum iactaverint –, si quis eum collexerit
… in illius potestatem permanebit. — Puerulus :
Rath. Prael. 278 B 8 urget animum sententia
ab -e quidem mihi percepta … Nam interrogatus, me audiente, quidam puerulus a quodam
ioculariter … respondit. — Transl., de littera :
Petr. Pis. Gramm. 160, 14 littera … siquidem
-s appellatur cum artem non sonat.
infantia - in imag. : Sacr. Greg. 53, 26
omnis homo hoc sacramentum regenerationis ingressus in verae innocentiae novam -am
renascatur : Cass. Var. 165, 6 pereant itaque soli
nocentes in correctione multorum, quando et
hoc pietatis genus est, coercere -am criminis, ne
iuvenescat augmentis.
infantulus - de Christo puerulo : Anast.
Vita Bas. 301 D 6 Hebraeus quidam, ut Christianus, se populo miscuit, ordinem officii et donum
communionis explorare volens, et videt -um
membratim incidi in manibus Basilii ; et communicantibus omnibus venit et ipse, et data est
ei in veritate caro.
infastiditus - non fastiditus : Cass. Var. 167,
33 tunc nobis causas multiplices relator delectabilis ingerebat eratque eius -a suggestio, sub
iudicis animo taedioso.
infaustus - improbus : Steph. v 812 C 3
quidquid ipsa Ecclesia iuste promereri potuit,
pacifico iure possideat, ita ut nullius impulsu
nulliusque -a audacia … quilibet tyrannus,
comes, iudex … eam molestare praesumat.
infecto - v. A2 infesto.
infectus - immixtus : Cass. Var. 369,
29 vinum Palamatianum … viscera defecta
constringit, vulnera madida desiccat, lassum
reficit pectus ; et quod vix praevalet implere
potus arte compositus, hic naturaliter praestat
-us.
infecundus - n. locut. -i conceptus esse, de
muliere, infecundam esse : Rath. Prael. 287 C
13 Iacob ... uxores duas (quarum maior lippa,
sed fecunda ; minor venusti aspectus, sed -i fuit
conceptus) duxit.
infelicitas - metonym., -s mea, humil. tit. :
Cod. Car. 649, 12 Urbis vel subiacentium ei
civitatum populus meam -em sibimet praeesse
pastorem elegerunt.
infeliciter - -fi- Ioh. Archic. 215, 40.
infensus - v. A2 infessus.
inferiae - Paul. diac. Fest. 99, 26 -ae sacrificia, quae dis Manibus inferebant.
inferius - -um vinum, quod dis offertur :
Paul. diac. Fest. 100, 9 -um vinum id, quod in
sacrificando infra labrum paterae ponebatur.
infermus - v. A2 infirmus.
infernalis - inferno dignus : Rath. Prael.
239 A 15 parcat quibus Deus, avertens ab eis, ne
veniat mors super eos et descendant in infernum
viventes, id est, scienter -a acta patrantes nec
repentinum mortis occasum caventes.
infernus - v. A2 infrenus.
infero - en- Conc. inscr. 8764, 4, intullLex Rom. Raet. 319, 20 : inf. — Afferre : Cass.
Var. 69, 20 sed non his tantum beneficiis Antenorea terra fecunda est ; -rt et alia, quae multo
grandius obstupescas. — Solvere : Cartm. 597,
1, 22 mitte poenam stipulationis nomine, quae
est mulcta … quam -atis ad illam partem contra
quam exinde litem intulleritis : Cass. Var. 22, 7
praecelsa magnificentia tua, quod a Cataliensibus -ebatur genere tertiarum faciat annis singulis
in tributaria summa persolvi. — Abs., sermonem
inferre : Ps. Greg. Concord. 667 D 9 ex persona
autem perfectorum -tulit dicens : « Melius est ire
ad domum luctus quam ad domum convivii »
(Eccl. VII, 3) ; dicere : Pass. Vig. 167, 2, 3 sic
Papa intulit : Bone Imperator, sume tibi gesta,
noviter comperta, Vigilii Martyris … ut eius virtus patescat in populis.
inferus - im- Gl. Philox. 194, 1, 13. —
Abl. sing. -iori Ios. Fl. Apion. 39, 6 : Quaest.
lexicon
mon. 590, 29. — Transl. : Paul. diac. Exp. 18,
1, 43 istud adverbium … duobus modis potest
intellegi, eo quod ad superiorem et -iorem sensum potest referri. — -iora, subst., quae infra
superficiem sunt, persaepe in form. : Mon.
Mon. Neap. Arch. I 1, a. 935, 78, 10 venundedimus … domum nostra … cum -ioribus et
superioribus suis et cum aheribus et aspectibus.
— -ima, subst., transl., sensu mor. : Greg. M.
Cant. 504 B 1 sunt quippe nonnulli, qui dum
omnia visibilia fastidiunt, mentem in coelestia
erigunt et quia in -imis nihil quod eis dulcescat
conspiciunt, totum cor ad superna convertunt.
infessus - -ens- inf. — Gl. Philox. 197, 2,
22 -ensa : ἀκάματος.
infesto - endof- inf., -ect- inf. — Gl. Philox. 181, 1, 23 endof-abat : ἔσενεν (-σαιν‑),
ὀργίζετο (ὡργ-) : 197, 2, 12 -ectantes : ἀπεχθα­
νομένους. — Part. praes. -ans, subst., hostis :
Gump. Venc. 218, 18 patriam contra -antium
molem pro viribus tutavi.
infestus - im- Gl. Philox. 194, 1, 32.
inficio - part. pf. acc. pl. -us inf. — Gl. Philox. 197, 2, 17 -us : βεβαμμένους, ἐνεστυμ­
μένο<υ>ς.
infidelis - n. locut. : Paul. diac. Exp. 108, 2,
37 Paulus apostolus dicit corinthiis de matrimonio quo (pro quod) constat ex -i et fideli persona.
infidia - Gl. Philox. 198, 1, 4 -a : ἀπιστία.
infigo - part. praes. gen. pl. -antum Cass.
Var. 34, 12.
infiliciter - v. A2 infeliciter.
infinitus - maximus : Ps. Ambr. Gerv. 745 A
14 -a tibi dominatur stultitia ; pl. -i, -issimi, plurimi : Ios. Fl. Apion. 11, 7 -i libri non sunt apud
nos discordantes et sibimet repugnantes : Rath.
Prael. 235 B 8 haec enim et his similia -issima
liberati dum clamant, sine dubio pro liberandis
clamant.
infirmarium - acc. sing. -o inf. — Nosocomium : Mon. Neap. Arch. I 1, a. 946, 157, 19
ipsa chartula comparationi (sic) mee apud ipsum
-o remisi.
infirmarius - aegrorum minister, ital. infermiere : Paul. diac. Exp. 132, 1, 20 cum dicit
omnes, subaudiendum est preter eos qui non
possunt occurrere, veluti est portarius, -us, si
preoccupationem habent.
infirmitas - if- Paul. diac. Exp. 30, 1,
35. — De sexus imbecillitate : Rath. Prael.
191 B 1 dum … legeris et in novo (scil. Testamento) innumerabiles femineam oblitas -em,
virili peracto hostibus devictis certamine, cum
27
triumpho gloriae palmam victoriae et coronam
meruisse insignem.
infirmo - intr., infirmum esse, aegrotare :
Ioh. xii 1025 C 9 auctoritate Patris et Filii et
Spiritus Sancti … anathematizamus Isuardum
et omnes socios eius … ut nullus eorum … si
infirmaverit, non visitetur et si mortuus fuerit,
non sepeliatur.
infirmus - -fe- Cap. Aquil. 31, 5. — Subst.,
humilis : Cass. Var. 22, 14 aestimatio talis procedit, ut et -orum auxilium et absentium credaris esse tuitio : 360, 10 persona tua refugium
sit oppresso, -i defensio. — Aeger, de bestiis :
Paul. diac. Exp. 29, 1, 3 quare mortua est ovis
mea ? … quare cum -a fuit non medicastis illi ?
infit - Gl. Philox. 197, 2, 9 -fe : ἄρξε (αι) :
Paul. diac. Fest. 100, 3 -it incipit. Sed diversae significationis est ab eo, quod est fit. Nam
-it agentis est, fit patientis. — Cum ut et coni. :
Anast. Vita Bas. 296 A 11 quadam nocte vigilante illo, divinus quidam splendor -it ut transcurreret nostrae religionis scripturam.
infiteor - Gl. Philox. 198, 1, 14 -entes :
ἀρνούμενοι. — Paul. diac. Fest. 100, 5 -eri
non fateri.
infitio - v. A2 infitior.
infitior - -tiat inf. — Gl. Philox. 198, 1, 10
-at : ἀπαρν<ε>ῖται. — Paul. diac. Fest. 100, 6
-ari creditum fraudare.
infixus - seq. supra cum acc. : Cass. Var. 34,
9 cum subiecta unda praecipitet cursum, supra
maris tergum navigium stare constat -um.
inflatio - n. locut. redund. -is tumor : Paul.
diac. Hist. Lang. 135, 19 post haec fuit clades
scabearum, ita ut nullus potuisset mortuum
suum agnoscere propter nimium -is tumorem.
inflexus - non flexus, inflexibilis : Cass. Var.
317, 24 belua … non dubitat primo aspectu adorare quem cunctorum intelligit esse rectorem :
cui si tyrannus appareat, -a permanet nec imponi
potest beluae hoc.
inflico - v. A2 infligo.
inflictus - Gl. Philox. 198, 1, 21 -a :
προσκολληθεῖσα.
infligo - -ic- inf. — Gl. Philox. 198, 1, 18
-icet : ἐπαγάγῃ.
influo - intr., de flatu : Dion. Gr. Nyss. hom.
403 D 9 nostra natura … proprii aeris ac iugiter
extrinsecus -it. — Trans., infundere : Cass. Var.
106, 8 euripus maris vitrei reddit imaginem,
unde illuc delphini aequorei aquas -unt.
informis - nom. masc. pl. -is inf. — Gl.
Philox. 198, 1, 20 -is : ἄμωρϕοι (-μορ-).
28
paschalis smiraglia
infra - cum abl. : Lex Rom. Raet. 315, 10 :
quicumque homo tales causas habuerit, que -a
anni spacio peragere debeat aut finire : Mon.
Mon. Neap. Arch. I 1, a. 942, 128, 7 -a etate
esse : inf. — Coniung. cum in : Mon. Mon.
Neap. Arch. IV, a. 1019, 128, 9 coniuncti sumus
… pro deliberandum cum eis rebus illis que est
-a in civitate nucerina. — Praep., de loco, intra :
Lex Rom. Raet. 442, 39 propter quod -a
castellum vel curte hoc (scil. homicidium) fecerit,
… addat in domnico solidos LX : Paul. diac.
Exp. 66, 1, 15 Deus est enim supra omnia et
­subtus omnia et circa omnia et -a omnia ; in :
Chron. Alt. 11, 8 fuit heurus aquis magnissime, ita ut nullus hominum -a illorum domibus
potuisset habitare ; n. locut. adv. de -ius et superius : Mon. Neap. Arch. I 2, a. 961, 95, 5 omnis
frugum quem … in terra mea Deus dederit de
-ius et superius … in mea sit potestate. — De
temp., intra : Mir. Rufin. 820, 1, 41 -a anni circulum affuit virtus divina ; -a etate vel -a annis
esse, de eo qui nondum sui iuris est : Lex Rom.
Raet. 338, 11 si quicumque homo mortuus
­fuerit, si filius -a annis dimiserit : Mon. Neap.
Arch. IV, a. 1016, 102, 16 Sassula germana
nostra que -a etate exere videtur. — N. locut.
­-a pedes alcis iacere, in imag., deteriorem esse
quam eum : Rath. Prael. 229 B 3 si calumniaris
ea, quae de sanctis scripta sunt, ad nos qui longe
-a pedes eorum (scil. sanctorum) iacemus, me
non debere convertere.
infractio - infrac inf. — Rubr. liturg., pars
Missae in qua Eucharistia frangitur : Lib. Sacr.
14, 1, 53 -em. Communicantes et noctem sacratissimam celebrantes, qua beatae Mariae intemerata virginitas huic mundo edidit Salvatorem :
62, 2 45 -c. Communicantes et diem sacratissimum celebrantes, quo traditus est Dominus Ihesus Christus.
inframitto - interponere, immiscere : Rath.
Opusc. 601 B 7 si … aliqua saecularis potestas
hoc egerit, et de eo, quod ipsius proprium est, se
contra voluntatem ipsius -serit, … centum libras
auri nobis componat.
infrango - v. Lx, A1 et A2 infringo.
infrenus - -fern- inf. — Gl. Philox. 198, 1,
18 -ferni : ἀχαλίνωτοι.
infringo (-ango) - transl., sensu leg., violare, persaepe in form. : Cartm. 595, 1, 18
mitte poenam stipulationis nomine … si hanc
cartam volueris rumpere aut -frangere. — In
imag., superare, vincere : Rath. Prael. 285 C 9
non unum aut duos tantummodo, sed perplures,
qui -tis cautissime scopulis rectam per aequora
deducerent puppim, res depoposcit naucleros.
influesco - influere : Cass. Var. 369, 12 lac
… non guttis impluit, sed quibusdam repentinis
torrentibus -it.
infula - Paul. diac. Fest. 100, 7 -ae sunt
filamenta lanea, quibus sacerdotes et hostiae
templaque velantur. — Clericales -ae, vestimenta sacerdotalia : Ioh. vii 64 A 6 pro deponendis laicalibus vestimentis et sumendis clericalibus -is secundum Romanae Ecclesiae
morem auctoritate apostolica monemus.
infulo - gloriari : Rath. Prael. 209 C 5 militiam mutare, ut altioris gradus -ari honoribus
possis.
infundo - transl., seq. ut cum coni., f. suadere : Cass. Inst. 76, 4 lectio divina … modo
siquidem charitatem Dei et proximi monet,
modo ut saeculi peritura contemnas insinuat,
modo ut illam patriam recorderis, in qua es
perpetuo mansurus, -it. — Imbuere : Anast.
Vita Ioh. El. 516, 2, 59 -erunt … stolas nostras
lacrymae tuae.
infusio - transl. : Cass. Var. 354, 15 locus
perpetua nocte caecatus, tandem -e lucis albe­
scat ; sensu spirit. : Sacr. Gel. 223, 15 veniat,
Domine, quaesumus populo tuo supplicanti tuę
benedictionis -o : Lib. Sacr. 62, 2, 17 Deus, …
concede ut -e Sancti Spiritus olim tibi placitam
presentis olei confirmes nobilitesque substantiam.